در روزهای اخیر کلیپی از سخنان مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، در فضای مجازی منتشر شد که رئیس جمهور نسبت به یارانه بنزین انتقاد داشت. پزشکیان در این خصوص گفت: “هیچ منطقی وجود ندارد که بنزین را با دلار آزاد بخریم و به قیمت سوبسیددار بفروشیم. این مسئله جای بحث است که آیا باید (بنزین را سوبسیددار) بدهیم؟ علم اقتصاد و تجارب بینالمللی این را از ما قبول میکنند؟ اقتصاددانها و کارشناسان ما باید نسبت به این سیاستهای نادرستی که اجرا میکنیم، اعتراض کنند. پول گندم، دارو، نهاده و حقوق بازنشسته را ندارم، آنوقت بنزین را دلاری ۵۰ هزار تومان میخرم و ارزان میفروشم! ”
رئیس جمهوری حدود یکماه پیش هم در مصاحبهای با سایت KHAMENEI.IR، در خصوص بنزین در بخشی از سخنان خود گفته بود: “ما در کشور ناترازی انرژی داریم و در حال حاضر برای خرید بنزین، ۸ میلیارد دلار پول میدهیم؛ یعنی بنزین را مثلاً حدوداً ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان میخریم، بعد ۱۵۰۰ تومان میفروشیم! خب تا کجا میتوانیم این کار را بکنیم؟ ”
در هر دو اظهارات پزشکیان، به قیمت خرید بنزین وارداتی اشاره شده است؛ که طبق گفتههای اخیر دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش، بنزین وارداتی لیتری ۳۸هزار تومان برای ایران تمام میشود.
اما این بنزین حدود ۴۰هزار تومانی که رئیس جمهوری در دو ماهه مرداد و شهریور، دو بار به آن اشاره کرده و از ارزان فروشی آن به مردم گلایه دارد، چقدر در تأمین بنزین روزانه کشور نقش دارد؟
طبق برنامه اعلامی محسن پاک نژاد، وزیر نفت، به مجلس شورای اسلامی، در تیرماه امسال متوسط تولید روزانه بنزین کشور ۱۱۴ میلیون لیتر و متوسط مصرف روزانه بنزین کشور ۱۲۰ میلیون لیتر بوده است. بهعبارتی روزانه ۶ میلیون لیتر به طور متوسط ناترازی بین تولید و مصرف بنزین داریم.
اگر تمامی این ۶ میلیون لیتر کسری روزانه بنزین را از محل واردات یا بهعبارتی با بنزین ۴۰ هزار تومانی تأمین کنیم، درواقع ۵درصد بنزین مصرفی کشور با بنزین ۴۰ هزار تومانی تأمین شده و ۹۵درصد آن از محل بنزینی است که در پالایشگاههای کشور تولید میشود.
پس آنچه مشخص است، نمیتوان شرایط ۵درصد بنزین تأمینی کشور که بهگفته رئیس جمهوری با حدود ۴۰ هزار تومان در لیتر تأمین میشود و لیتری ۱۵۰۰ تومان یا نهایتا لیتری ۳۰۰۰ تومان به دست مصرف کننده میرسد را برای تمامی ۱۰۰درصد سبد بنزینی بخش حملو نقل، تعمیم داد.
یک پیشبینی مهم درباره افزایش قیمت بنزین
نرسی قربان کارشناس انرژی با اشاره به اینکه حل بحران ناترازی بنزین راهکارهای متفاوتی دارد، گفت: معمولاً ناترازی در اثر بهم ریختن عرضه و تقاضا ایجاد میشود.
وی ادامه داد: اکنون به دلیل افزایش جمعیت تقاضا روز به روز افزایش پیدا کرده در حالی که عرضه همان است.
وی با انتقاد از خودروهای غیر استاندارد خاطر نشان کرد: خودروهای موجود در بازار چند برابر میانگین جهانی مصرف دارند به همین دلیل تقاضا روند صعودی به خود گرفته است.
قربان اضافه کرد: متأسفانه به دلیل پالایشگاهها، نفت و تحریمها نتوانستیم عرضه تولید بنزین را بالا ببریم که منجر به ناترازی بنزین شده است.
وی با اشاره به اینکه برای حل بحران ناترازی بنزین دو حالت وجود دارد، خاطر نشان کرد: در این شرایط دو راهکار برای حل ناترازی بنزین وجود دارد یکی افزایش تولید و دیگری افزایش قیمت آن هم به گونهای که با افت تقاضا مواجه شویم.
وی یادآور شد: به دلیل اینکه نمیتوان قیمتها را افزایش داد مجبور به در پیش گرفتن راه کارهای غیر قیمتی هستیم، به عنوان مثال خودروهای برقی را جایگزین خودروهای بنزینی کنیم که به مدت زمان طولانی نیاز دارد.
این کارشناس انرژی اضافه کرد: افزایش تولید بنزین هم راهکار ساده ای نیست زیرا نیازمند سرمایه و تکنولوژی است.
به گفته وی تنها راهکار سریع حل ناترازی بنزین افزایش قیمت است که آن هم به دلیل تبعات اجتماعی مد نظر نیست.
قربان در خاتمه اضافه کرد: افزایش تولید نیاز به پالایشگاه جدید داریم که میتوان به عنوان راهکار طولانی مدت و مثمر به آن تکیه کرد.