روانشناسی رابطه علمی است که به بررسی رفتارها و تعاملات انسانها در روابط بین فردی میپردازد. روانشناسی رابطه به بررسی عواملی مانند عشق، احساسات، ارتباطات و مشکلات روابط میان افراد میپردازد و برای بهبود روابط میان افراد کمک میکند. در ادامه به برخی از مباحث مهم در روانشناسی رابطه پرداخته خواهد شد.یکی از مفاهیم اساسی در روانشناسی رابطه، الزامات و نیازهای انسانی است. انسانها با تمامیت ژنتیکی به دنیا میآیند و از اتکای به دیگران به منظور تأمین نیازهای روانی، عاطفی و اجتماعی خود نیازمند هستند.در ادامه با بروز ترین مشکلات در روانشناسی رابطه می پردازیم.
زندگی کردن با یک همسر معتاد مشکلات و سختیهای بسیار زیادی دارد. اگر شما زنی هستید که همسرتان معتاد است، حتما این سختیها را با گوشت و پوستتان درک کردهاید. مشکلات مالی، خشونت، مشکلات در رابطه جنسی، از بین رفتن رابطه عاطفی و علاقه و احساس شرم از داشتن همسری معتاد، بخشی از مشکلات زندگی با یک مرد معتاد است. معمولا همه زنانی که در این شرایط قرار میگیرند سر این دوراهی میمانند که باید با این شرایط ادامه دهم و امیدی به بهبود شرایط داشته باشم یا اینکه باید جدا شوم؟ شما هم حتما بارها از خودتان پرسیدهاید از شوهر معتادم طلاق بگیرم یا بمانم و ادامه دهم؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی شرایط زندگی با یک فرد معتاد و تصمیمگیری برای ادامه راه بپردازیم و ذهنتان را برای این موضوع بازتر کنیم، پس با مکتوب نامه همراه باشید.
زندگی با شوهر معتاد چطور است؟
در این بخش میخواهیم به مشکلاتی که یک زن در زندگی با یک مرد معتاد دارد، بپردازیم.
از بین رفتن رابطه عاطفی
وقتی فردی درگیر مصرف مواد میشود، تمام انرژی روانیش معطوف به ماده مصرفی میشود. یعنی فکر و ذکرش درگیر مصرفش است. چطور مواد گیر بیاورد؟ چطور از بقیه مخفی کند و … . در این شرایط نمیتواند انرژی لازم را برای زندگی خانوادگیش بگذارد و به نیازهای سایر اعضای خانوادهاش توجه کند. اگر همسر شما اعتیاد دارد، احتمالا به خوبی این موضوع را درک میکنید و کمبودهای زیادی از نظر عاطفی و احساسی در زندگیتان حس میکنید. معمولا همسران مردان معتاد از این شکایت دارند که رابطهشان بسیار سرد و بدون احساس شده، همسرشان با آنها صحبت یا تفریح نمیکند و نیازهایشان در این زندگی برآورده نمیشود. معمولا همه تلاشهای این زنان برای گرمتر کردن رابطه به جایی نمیرسد و در نهایت خسته میشوند.
مشکلات مالی
یکی از مهمترین مشکلاتی که خانوادههای درگیر اعتیاد با آن مواجه هستند، مشکل مالی است. همانطور که گفته شد فرد معتاد به بیشترین چیزی که توجه دارد مواد مصرفی است و درواقع تهیه و مصرف مواد برایش اولین و مهمترین اولویت است. بنابراین معمولا افراد مصرفکننده خصوصا آنهایی که اعتیاد شدیدی دارند، بخش زیادی از درآمدشان را به تهیه مواد مصرفیشان اختصاص میدهند و به همین خاطر به خیلی از نیازهای مالی خانواده بیتوجه میشوند. حتی در برخی موارد که اعتیادشان شدیدتر است، دیگر توان کار کردن ندارند یا حتی دیگر توجهی به مسئولیتهایشان برای برآورده کردن نیازهای مالی خانواده ندارند. بنابراین تحت این شرایط خانواده با مشکلات مالی جدی درگیر میشود.
خشونت
مصرف مواد تاثیرات روانی زیادی روی فرد میگذراد و تغییراتی را در فیزیولوژی مغزش ایجاد میکند. خصوصا موادی که جز دسته محرکها یا توهمزاها هستند، مثل شیشه یا متاآمفتامین، تغییرات جدی در مغز ایجاد میکند که میتواند فرد را دچار توهم، هذیان، بدبینی و شک شدید کند و کنترل رفتارهایش را از دستش خارج کند. این افراد معمولا دچار خشمهای شدید میشوند و نمیتوانند رفتارشان را هنگام عصبانیت کنترل کنند. در این شرایط ممکن است ظرف و ظروف را بشکنند، همسر یا فرزندشان را بزنند، دعواها و درگیریهای شدید در خانه یا حتی خارج از خانه ایجاد کنند. این رفتارها امنیت روانی و جسمی زندگی را برای همسر و فرزندانشان از بین میبرد.
مشکلات رابطه جنسی
مصرف مواد هم روی روان و هم جسم فرد مصرفکننده تاثیرات منفی میگذارد. اکثر مواد مصرفی در کوتاه مدت روی توان و میل جنسی فرد مصرفکننده تاثیر مثبتی دارند ولی با گذشت زمان، تاثیراتی منفی جسمانیشان شروع میشود. مشکلاتی مثل بیمیلی جنسی، مشکل در نعوظ و زودانزالی از جمله مشکلاتی است که در میل و کارکرد جنسی فرد مصرفکننده ایجاد میشود. در کنار این موارد سردی عاطفی و کم شدن میل به صمیمیت در فرد، رابطه او با همسرش را با مشکلات جدی روبهرو میکند. البته فرد مصرفکننده چون درگیر مواد است، سختی این شرایط و مشکلات را درک نمیکند، بنابراین تلاشی هم برای بهبود شرایط انجام نمیدهد.
افزایش بار مسئولیتها
مرد معتاد کمکم از زیربار همه مسئولیتهای زندگی شانه خالی میکند و همسر او مجبور به پذیرش این مسئولیتها میشود. زنانی که همسر معتاد دارند باید به تنهایی به فکر انجام کارهای منزل، برنامهریزی مالی، حل مشکلات مالی، رسیدگی به کارها و نیازهای فرزندان و حتی در مواردی تامین مالی خانواده و انجام وظایف خارج از منزل میشوند. این فشار مسئولیت در بلندمدت باعث فرسودگی این زنان میشود.
نگرانی برای آینده فرزندان
یکی از مهمترین دغدغهها و مشکلات همسر یک فرد معتاد، نگرانی برای آینده فرزندانش است. نگرانی که کاملا طبیعی است چون این فرزندان در محیطهای پرخطری بزرگ میشوند، نظارت پدر روی آنها خیلی کم است، معمولا رابطه گرم و نزدیکی با پدرشان ندارند و خطر درگیرشدن با اعتیاد برایشان بسیار بیشتر از سایر افراد است. بنابراین زنان در این شرایط نمیدانند چطور باید این آسیبها را برای فرزندشان کم کنند و از طرفی همه بار مسئولیتهای فرزند نیز روی شانه آنهاست.
احساس شرم و منزوی شدن
خانواده یک فرد معتاد مجبور میشوند کمکم خودشان را از دیگران منزوی کنند. آنها مجبور میشوند رابطهشان را با اطرافیان محدود کنند تا کسی متوجه نشود همسر یا پدرشان معتاد است. گاهی نیز اعتیاد همسر یا پدر خانواده قابل مخفی کردن نیست، چون به قول معروف چهرهاش تابلو شده یا حتی درمواردی دست به سرقت و اعمال خلاف میزند. در این شرایط همسر و فرزندان فرد احساس شرم شدیدی دارند و عزتنفسشان به شدت کاهش مییابد.
به خاطر معتاد بودن شوهر جدا شوم یا بمانم؟
یک زن وقتی برای اولین بار متوجه میشود که همسرش اعتیاد دارد، شوک و درد شدیدی را تجربه میکند و همه آمال و آرزوهایش را بربادرفته میبیند. هرچه بیشتر میگذرد با مشکلات بیشتری در زندگی با همسرش مواجه میشود که رفتهرفته تحمل شرایط را برایش سخت میکند. در این شرایط سر دوراهی ماندن یا رفتن قرار میگیرد. دوراهی که هردوطرف آن سخت است. اگر بماند، باید از همه خواستههایش از یک زندگی معمولی چشم بپوشد و مدام با مشکلات کوچک و بزرگ دست و پنجه نرم کند، اگر تصمیم به جدایی بگیرد باید با مشکلات بعد از طلاق مواجه شود. بسیاری از این زنان هنوز همسرشان را دوست دارند، از نظر مالی مستقل نیستند یا حمایت لازم از جانب خانواده یا جامعه را ندارند و به همین دلیل طلاق برایشان تبعات سنگینی دارد. در این شرایط چه باید کرد؟
همه تلاشتان را برای ترک اعتیاد همسرتان انجام دهید
قبل از اینکه بخواهید تصمیم قطعی برای جدا شدن بگیرید، هر تلاشی برای ترک اعتیاد همسرتان لازم است انجام دهید و به شیوه صحیحی با اعتیاد همسرتان برخورد کنید، چون ریشه اکثر مشکلاتی که با آنها درگیر هستید، مربوط به اعتیاد همسرتان میشود؛ ضمن اینکه اگر خیالتان راحت باشد هر کاری که برای حفظ زندگیتان لازم بوده را انجام دادهاید، راحتتر تصمیم به جدایی میگیرید و بعدا از تصمیمتان پشیمان نمیشوید یا خودتان را سرزنش نمیکنید. مطمئنا تا به حال هم تلاشهای زیادی برای ترک اعتیاد او انجام دادهاید، اما لازم است با افزایش اطلاعاتتان از اعتیاد، به شیوه صحیحی تلاش کنید. باید بدانید اعتیاد یک بیماری است و با خواهش و تمنا از همسرتان نمیتوانید او را درمان کنید. در بسیاری مواقع خود فرد معتاد هم خواهان ترک کردن و سلامت شدن است، اما از آنجاییکه درمان اعتیاد واقعا سخت بوده و نیاز به دانش و پشتکار دارد، نمیتواند از پس آن بربیاید. از همسرتان انتظار نداشته باشید که اگر غیرت و اراده دارد و به شما و خانوادهاش علاقه دارد، باید از همین لحظه اعتیاد را کنار بگذارد و دیگر سمت مواد نرود. این طرز فکر یعنی شما اعتیاد را نمیشناسید و در نتیجه نمیتوانید راه درست درمان او را پیدا کنید. درمان اعتیاد بلندمدت و تحت نظر یک فرد متخصص است، پس با مطالعه، جستوجو و راهنمایی گرفتن از افراد متخصص، راه صحیح و علمی درمان اعتیاد همسرتان را پیدا کنید.
خودتان را قوی کنید
اعتیاد همسرتان و مشکلات متعدد ناشی از آن، عزتنفس و اعتمادبهنفستان را به شدت کاهش داده و باعث شده خودتان را قربانی این شرایط بدانید. در بسیاری مواقع همسران افراد مصرفکننده آنقدر احساس ضعف میکنند و با کمبود حمایتها نیز مواجه هستند، که نه میتوانند به جدایی فکر کنند و نه میتوانند شرایط زندگیشان را تحمل کنند. اگر شما هم این شرایط را دارید احتمالا احساس گیر افتادن دارید؛ بنابراین نه میتوانید در زندگیتان موثر عمل کنید و نه برای خودتان کاری کنید یا به جدایی فکر کنید، فقط روز به روز ضعیفتر میشوید. بهترین کار این است که با یک متخصص صحبت کنید تا به شما کمک کند اعتماد به نفستان را تقویت کنید و شرایط زندگیتان را بهبود ببخشید.
از گروههای حمایتی کمک بگیرید
در زمینه اعتیاد گروههای حمایتی مختلفی فعالیت میکنند که به خانوادههای افراد مصرفکننده خدمات مختلفی ارائه میدهند. کمک گرفتن از این گروهها به شما کمک میکند با افراد زیادی که شرایط شما را دارند مواجه شوید، از تجربیاتشان استفاده کنید و برای خودتان حمایتهای اجتماعی فراهم کنید؛ همچنین میتوانید با روشهای صحیحتر و کاربردیتر ترک اعتیاد آشنا شوید.
پرسش و پاسخ
۱.میخوام از شوهر معتادم طلاق بگیرم ولی نمیدونم با عذاب وجدانم چه کنم؟
بسیاری از زنان سالها در زندگی با همسر معتادشان باقی میمانند ولی فقط به خاطر عذاب وجدان و احساس گناهشان. باید بدانید این احساس گناه طبیعی است ولی اگر به خاطر احساس گناه با او بمانید نمیتوانید به او کمک کنید. بهتر است در این حالت چند سوال از خودتان بپرسید، آیا کاری از دستتان برای درمان او برمیآید؟ آیا او خودش علاقه به درمان دارد و همکاری میکند؟ اگر جواب این دو سوال مثبت است بهتر است که ابتدا تمام کارهایی که از دستتان برمیآید انجام دهید و بعد اگر درمان نشد به جدایی فکر کنید. ضمن اینکه باید بدانید درست که شما نسبت به او مسئولید، اما نسبت به خودتان و فرزندانتان هم مسئولیت دارید. بنابراین باید تصمیمی بگیرد که برای همه مفید باشد. صحبت با یک مشاور متخصص در زمینه طلاق سردرگمی شما را کاهش می دهد.
۲. به نظرم شوهرم اراده نداره که ترک میکنه، باید با یک آدم بیاراده بمونم؟
این سوال نشان میدهد شما شناخت کاملی از اعتیاد ندارید. واقعیت این است که اراده، انگیزه یا غیرت نمیتواند بر اعتیاد غلبه کند. اعتیاد یک بیماری شدید است که ساختار ذهن را بهم میریزد و بر قضاوت، تصمیمگیری و همه رفتارهای فرد مصرفکننده تاثیرات منفی میگذارد. تنها راه غلبه بر اعتیاد کمک گرفتن از درمانهای علمی و تخصصی است. برای اطلاعات بیشتر میتوانید با یک مشاور صحبت کنید.
۳.اصلا اعتیاد درمان دارد؟ یک فرد معتاد میتواند برای همیشه سالم شود؟
بله اعتیاد یک بیماری است که چندین درمان علمی برای آن وجود دارد. اما باید این واقعیت را بپذیرید که این درمانها سخت و زمانبر هستند. درمان چند روزه و چندهفتهای برای اعتیاد وجود ندارد، درمان اعتیاد تدریجی است و نیاز به کمک و همراهی خانواده دارد. ترک کردنهای یک دفعهای یا رفتنهای به سمت درمانهای کوتاهمدتی که تبلیغات زیادی هم برایشان وجود دارد، فقط باعث میشود فرد بازگشت مجدد به مواد داشته باشد و کمکم این ذهنیت برایش ایجاد شود که اعتیاد درمان ندارد.
۴.از تصمیم به طلاق مطمئن شدم ولی از شرایط بعد از طلاق میترسم.
ترس و نگرانی شما کاملا طبیعی است اما باید بدانید اگر خودتان را تقویت کنید و به شیوه درست با جدایی مواجه شوید متوجه میشوید جدایی آنقدر هم که فکر میکردید ترس ندارد و حتی میتواند باعث بهبود شرایطتان و افزایش رضایت از زندگیتان شود. دوره زندگی پیروزمندانه بعد از جدایی رادیوعشق به این منظور طراحی شده و به شما کمک میکند قهرمان زندگی خودتان باشید.
۵. اگر از شوهر معتادم طلاق بگیرم تکلیف بچهام چی میشه؟
نگرانی شما برای آینده فرزندتان کاملا طبیعی است. قطعا طلاق آسیبهایی برای فرزندان به همراه دارد ولی گاهی هم میتواند آنها را از آسیبهای بزرگتری محافظت کند. برای تصمیمگیری درباره جدایی از همسر معتاد باید به شرایط فرزندان هم کاملا دقت شود. اگر همسرتان به نیازهای عاطفی و مالی فرزندش توجهی ندارد، جلوی او مواد مصرف میکند، با افراد نامناسب معاشرت دارد، اگر نسبت به خودتان و فرزندتان خشونت فیزیکی دارد، اگر مدام با هم بر سر موضوع مصرف مواد همسرتان دعوا دارید و اگر او به خاطر اعتیادش درگیر اعمال مجرمانه شده، در این شرایط جدایی برای فرزندتان بیشتر نقش محافظت کننده تا ایجاد آسیب.
علی مظفری
با سلام و تشکر عوامل معتادی ادعای من معتاد نمیشوم و کنجکاوی و کمال همنشين با معتادان و تحت تاثیر اخلاق و رفتار آنها قرار گرفتن و دعوت به کشیدن و آلوده کردن دوست بعنوان محبت یا دشمنی و دیگر بی ارزش کردن شوهر و خانواده زن سالادی خانواده توسط همسر و فرزندان و بی کاری و نداشتن اطلاعات خانه مانسوز اعتیاد و فرار از مبارزه با مشکلات و یکی از راههای درمان همانطور که کم کم اعتیاد میآید همانطور کم کم مواد را کم و ترک کنیم با اراده قوی کردن و ورزش و سرگرمی در پارک من امتحان کردم چند ماه تریاک را کنار گذاشتم ولی دوستان نزدیک من را فریب دادن و اعتماده به نفس من را گرفتند که مگر تو ترک نکرده بودی اما دیگز نمیتوانی ترک کنی و من را ناامید کردن اگر عاقل بودم با یک لیوان شربت لیمو خود را مجددا پاک میگردم و غرور و حوس را زیر پاه میگذاشتم