سهام عدالت یک برنامه است که در ایران به منظور توزیع سود نفت و گاز و سایر منابع طبیعی ملی به جمعیت ایرانی اجرا شده است. سهام عدالت در سال 1392 توسط دولت آغاز شد. هدف اصلی سهام عدالت، عدالت در توزیع ثروت و بهرهبرداری از منابع طبیعی کشور بوده است.در این برنامه، هر فردی که شرایط اعتباری را داشت، میتوانست یک سهم عدالت دریافت کند. مقدار سهام عدالت در اختیار هر فرد بر اساس اصولی مانند درآمد، اشتغال، تحصیلات و سایر شاخصها تعیین میشد.
بعد از ابلاغ مصوبه جدید شورای عالی بورس به زودی مجامع شرکتهای استانی سهام عدالت که ۳۰ ماه متوقف بودند، برگزار خواهد شد. کارشناسان معتقدند این موضوع می تواند موجب ایجاد موج جدیدی از عرضه ها در بازار سرمایه شود.
طرحی که تحت عنوان سهام عدالت از دولت نهم اجرایی شد قصد داشت تا اقشار کم درآمد و دهک های پایین جامعه را در سهام داری و سودآوری شرکت های بورسی شریک کند و به نوعی برای این طبقه از جامعه، امکان سرمایه گذاری بلند مدتی را فراهم کند تا این طیف نیز بتوانند از سود این سرمایه گذاری در آینده بهره مند شوند.
لازم به ذکر است روشی که برای مدیریت سهام عدالت وجود داشت، شامل دو روش مستقیم و غیر مستقیم می شد. در روش مستقیم مدیریت سهام عدالت بدون هیچ گونه واسطه به خود فرد سهام دار منتقل می شد و در روش غیر مستقیم برای آزاد سازی سهام عدالت مالکیت و مدیریت این سهام به شرکت های سرمایه گذاری استانی واگذار خواهد شد.
به بیانی دیگر در روش مستقیم مدیریت، حفظ و نگهداری از سهام بر عهده ی خود سهام دار و در روش غیر مستقیم شرکت های سرمایه گذاری هر استان مسئولیت مدیریت سهام عدالت افراد را در اختیار دارند و فقط سود ماهیانه از سهامی که تحت مدیریت آن ها قرار دارد را برای افراد واریز می شود.
گفتنی است با تصویب شورای عالی بورس نماد های شرکت های استانی در اسفند ماه سال ۹۹ متوقف شده اند و قرار بود تا این نماد ها بعد از برگزاری مجامع مربوط به انتخاب هیئت مدیره بازگشایی شوند که با توجه به عدم وصول مدلی برای این کار، تا کنون شاهد توقف این نماد ها بودیم.
بر این اساس تمامی نمادهای شرکت های استانی ، با توجه به عدم برگزاری مجامع مالی در دو سال گذشته و عدم تصویب صورت های مالی در مجمع سهامداران متوقف هستند. از طرفی باید به این نکته اشاره کرد که افرادی که مدیریت این شرکت ها را برعهده داشتند، قبل از آزادسازی سهام عدالت(قبل از اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹) انتخاب شده بودند و نیاز است که مجمع در خصوص انتخاب اعضای هیئت مدیره جدید هم بر گزار شود.
اما بالاخره بعد از دو سال، اخیرا مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس، در گفت و گویی با اشاره به به آخرین مصوبات شورای عالی بورس در مورد سهام عدالت، اظهار کرد: جلسات شورای عالی بورس ماهانه برگزار میشود و مجامع شرکتهای سرمایهگذاری استانی سهام عدالت با مدلی که شورای عالی بورس تصویب کرده برگزار خواهد شد. بنابراین بعد از برگزاری مجامع با مصوبه شورای عالی بورس نمادها بازگشایی خواهند شد، چرا که اساسا نماد این شرکتها با مصوبه شورای عالی بورس متوقف شده بود. همچنین در صورت ابلاغ مصوبه شورای عالی بورس احتمالا تا پایان تابستان مجمع دو شرکت استانی سهام عدالت به صورت پایلوت برگزار خواهد شد.
موج جدید عرضه ها در بورس از راه می رسد؟
اگرچه با توجه به توقف نماد شرکت های استانی در بورس، که تنها نمادهای متوقف در بورس هستند لزوم بازگشایی آن ها ضروری است اما همواره یکی از دغدغه هایی که برای فعالان بازار سرمایه وجود داشت، ایجاد موج جدیدی از عرضه به واسطه ی بازگشایی این نماد ها هستند.
گفتنی است با توجه به مصاحبه مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اشاره وی به برگزاری مجامع شرکت های استانی تا آخر تابستان، به نظر می رسد می توان شاهد بازگشایی این نمادها در پاییز باشیم. این در حالی است که با توجه به مدت زمان طولانی بسته بودن این نمادها، طبیعی است که به محض بازگشایی آن ها بسیاری از دارندگام این سهام، قصد فروش آن را داشته باشند که با توجه به شرایط این روزهای بازار سرمایه به نظر می رسد می تواند موج جدیدی از عرضه ها را در این بازار کم عمق پدید رقم بزند.