متولدین دهه هفتاد به بعد این عکس را نبینند!

به تازگی تصویری از اسکناس ۲۰ تومنی که سالهاست از چرخه داد و ستد و معاملات حذف شده در شبکه‌های اجتماعی در حال دست به دست شدن است و کاربران دهه شصتی با آن خاطره بازی کرده‌اند.

تاریخچه اسکناس در ایران

اسکناس در زبان فرانسه Assignas نامیده می شد که به معنی تضمین پرداخت وجه از طرف دولت بوده است. روسها به آسیگناف می گفته اند که این کلمه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار در ایران بصورت اسکناس در آمد.
قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در ایران، اسکناس یک درهمی، منقش به لااله الاالله و محمد رسول الله می باشد که در زمان فرمانروایی کی تون مغول به سال ۶۹۳ هجری قمری در تبریز به چاپ رسیده و به نام چاو مبارک موسوم بوده است.

اولین بانکی که اسکناسهای ایران را چاپ می کرده، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن و در آسیا عملیات بانکی داشته است.اسکناس های چاپ شده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار می یافت.مبلغ این اسکناسها از ۵ قران به بالا بوده است.

در سال ۱۲۶۷ هجری قمری امتیاز نشر اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی انتقال یافت.بانک شاهی حق انتشار اسکناس یعنی توزیع آن را داشته و چاپ توسط بانک جدید شرق صورت می گرفته و سیاست های پولی نیز بعهده همین بانک بود.

در سال ۱۲۵۸ هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تاسیس بانک ملی شدند.سال ۱۳۰۶ شمسی بانک ملی به نصویب می رسد و در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ شروع به کار می کند.از جمله سیاست های این بانک خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست خارجی ها بود.

سال ۱۳۱۰ شمسی اسکناس های چاپ شده قبلی از جریان خارج شدند.به موجب ماده ۵ قانون اصلاح(قانون واحد ومقیاس پول) حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت ۱۰ سال به بانک ملی واگذار شد. از آن پس تعیین نوع طرح و مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آنها را بانک ملی تعیین می کرده و در لندن چاپ می شد. نشر اسکناس از سال ۱۳۳۹ از بانک ملی به بانک مرکزی سپرده شد.

سازمان تولید اسکناس از سال ۱۳۵۱ تاسیس و طرح تاسیس چاپخانه ای برای چاپ اسکناس تهیه شد.

سال ۱۳۶۱ ساختمان چاپ اسکناس تکمیل و چاپ اسکناس به صورت آزمایشی با چاپ اسکناسهای ۲۰۰ ریالی بطور رسمی در ایران آغاز شد.

در سال ۱۳۶۷ با راه اندازی دو خط تولید دیگر، خط تولید اسکناس به ۴ واحد رسید و از آن پس تمامی اسکناسهای جمهوری اسلامی ایران در داخل چاپ می شود.

در سال ۱۳۶۸ با توجه به واردات کاغذهای مورد نیاز از خارج، طرح ساخت کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار مطرح می شود.

در سال ۱۳۷۶ عملیات اجرایی پروژه کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار آغاز می شود.

در سال ۱۳۸۱ این کارخانه پس از پشت سر گذاردن تولیدات آزمایشی به بهره برداری کامل رسید.

و اکنون با لطف الهی و تلاش مسئولان و همت مردان این خاک تمامی مراحل تهیه و تولید اسکناس در داخل کشور انجام شده و افتخاری به افتخارات ملی افزون گشته است.

پول چیست؟

پول، ابزاری است که افراد یک اقتصاد از آن برای خرید کالاها یا خدمات استفاده می‌کنند. همه شما روزانه با پول و ارزش آن سروکار دارید، بنابراین شاید تاکنون به مفهوم پول و تاریخچه پیدایش آن توجه نکرده باشید اما یک لحظه فرض کنید پول اصلا وجود ندارد!

اگر پول وجود نداشت، چه می‌شد؟

اگر پول وجود نداشت، بایستی به مبادله کالا به کالا ادامه می‌دادیم. فرض کنید یک تعمیرکار ماشین به تخم‌مرغ نیاز دارد. بنابراین او باید کشاورزی را پیدا کند که مرغ و تخم‌مرغ پرورش می‌دهد. البته تنها یافتن کشاورز کافی نیست چون این کشاورز باید ماشینِ مشکل‌داری داشته باشد تا تعمیرکار و کشاورز بتوانند خدمات و کالای خود را با یکدیگر مبادله کنند.

البته مشکل به همین جا ختم نمی‌شود چون حتی اگر تعمیرکار و کشاورز بر سر ارزش نوع خدمت و میزان تخم‌مرغ معادل آن به توافق برسند، در صورتی که مُزد تعمیرکار، معادل تعداد زیادی تخم‌مرغ شود و او نتواند از همه‌ی آنها استفاده کند، چه می‌شود؟

مشکلاتی از این دست بسیارند و احتمالا شما تا بدینجا به اهمیت پول به عنوان ابزار اندازه‌گیری ارزش، پی برده‌اید. حال بهتر است از طریق مبحث بعدی یعنی تاریخچه پول، به درک جایگاه این ابزار در اقتصاد و زندگی روزمره بپردازیم.