افزایش یارانه معیشتی کلید خورد | یارانه معیشتی کدام خانوارها افزایش یافت؟

نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، در روزهایی که هوای تهران به شدت آلوده شده است، مشغول چکش‌کاری لایحه بودجه دولت برای سال آتی هستند. لایحه‌ای که ابعاد مختلفی را در بر دارد و توجه به موضوعات اقتصادی و معیشتی به نظر می‌رسد در اولویت بهارستان نشینان است.

یکی از موضوعات مهم اقتصادی، پرداخت و تغییر مبلغ یارانه نقدی در سال آینده است. موضوعی که ده‌ها میلیون نفر را در بر دارد و باید دید تکلیفش در ۱۴۰۴ چه می‌شود.

دولت در لایحه بودجه ارسالی به مجلس، برنامه‌ای برای افزایش مبلغ یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی نداشت و این موضوع توسط یکی از مسئولان ارشد سازمان برنامه و بودجه نیز رسانه‌ای شد.

تغییر دهک‌بندی خانوارها

بنابراین، انتظارات مردم از نمایندگانشان در مجلس دو چندان شد تا بلکه همسو با افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش ریالی یارانه نقدی، شاهد افزایش مبلغ یارانه در سال آینده باشند. انتظاری که در روز بررسی بخش مربوط به یارانه در صحن علنی مجلس به آن پرداخته شد.

نمایندگان مجلس تصمیم گرفتند در این باره دو محور یارانه‌ای را به تصویب برسانند. نخست، موافقت با اینکه در صورت درخواست سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی برای تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ، استفاده از مبالغ کالابرگ الکترونیکی برای این سرپرستان، به صورت داوطلبانه مجاز است. مصوبه که مشخصاً خبری از تغییر مبلغ یارانه نداشت و صرفاً اجازه تغییر در شیوه استفاده از یارانه واریزی بود.

دومین تصمیم و مصوبه مجلس، حذف افراد پردرآمد از لیست یارانه بگیران بود. بر این اساس، مجلس شورای اسلامی، دولت را مکلف کرد در راستای کاهش فقر مطلق (یکی از اهداف برنامه هفتم) از محل منابع حاصل از حذف یارانه دهک‌های هشتم، نهم و دهم، ماده ۴۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده و بازنگری در سیاست‌های حمایتی نقدی و غیرنقدی، حداقل به میزان ۴۰ هزار میلیارد تومان بسته حمایت از معیشت محرومین شامل حمایت از حداقل ۴۰۰ هزار خانوار دچار فقر شدید غیر تحت پوشش نهادهای حمایتی که بر اساس نیازمندیابی فعال با مشارکت خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد شناسایی می‌شوند و همچنین افزایش اعتبار کالابرگ خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی یا عضویت دهک پایین درآمدی را از خردادماه ۱۴۰۴ اجرایی نماید.

بنابراین، به طور خلاصه، با مصوبه اخیر مجلس برای بودجه ۱۴۰۴، سال آینده یارانه بگیران دهک‌های هشتم و نهم (دهک دهم پیش‌تر از لیست یارانه بگیران حذف شده است) از لیست یارانه بگیران حذف و مبلغ بدست آمده صرف حمایت از حداقل ۴۰۰ هزار خانوار با فقر شدید می‌شود.

در نتیجه سال آینده واریز یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی برای گروهی از مردم قطع و برای دهک محروم و دارای فقر شدید با افزایشی همراه می‌شود و انتظار می‌رود که برای این گروه، مبلغ یارانه بیش از ۴۰۰ هزار تومان باشد.

این تغییرات که باید به تأیید شورای نگهبان نیز برسد در شرایطی است که همچنان افرادی در دهک‌های میانی با وجود افزایش تورم و فشارهای اقتصادی و هزینه‌ای، یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی را همچون سال ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بدون یک ریال تغییر دریافت خواهند کرد و شاید تنها امتیازی که مجلس برای آن‌ها در نظر گرفته است، امکان تغییر از شیوه نقدی و به کالابرگ است. پیشنهادی که می‌تواند با در نظر گرفتن تخفیفات فروشگاهی برای داوطلبان طرح کالابرگ، اندکی جذاب و اقتصادی شود.

همه این تصمیمات در حالی است که چندی قبل نمایندگان مردم در مجلس به پیشنهاد دولت چهاردهم برای افزایش حداقل ۳۵ درصدی بهای کالاهای اساسی و دارو از ابتدای سال آینده رای مثبت دادند تا این کالاها با دلار ترجیحی به نرخ ۳۸۵۰۰ تومان وارد کشور شود. نرخی که در مقایسه با وضعیت کنونی، ۳۵ درصدی بیشتر است و مسلما آثار تورمی بر دخل و خرج مردم به دنبال دارد.

حذف یارانه نقدی

در نشست علنی شب دوشنبه – ۱۹ آذرماه – صحن علنی مجلس شورای اسلامی، بررسی بخش‌های هزینه‌ای لایحه بودجه ۱۴۰۴ در دستور کار نمایندگان قرار گرفت و بند (ث) تبصره ۱۳ این لایحه به تصویب رسید.

طبق بند (ث) که به تصویب رسید، در صورت درخواست سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی برای تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی، استفاده از مبالغ کالابرگ الکترونیکی برای سرپرستان ‏خانوارهای مشمول یارانه نقدی به‌صورت داوطلبانه مجاز می‌باشد. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف است ‏سازوکار اجرائی لازم را برای افراد متقاضی مهیا نموده و دستورالعمل اجرائی آن را با تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ نماید.‏

نمایندگان مجلس در جهت اجرای اهداف برنامه هفتم مبنی بر کاهش فقر مطلق دولت را مکلف کردند که از محل منابع حاصل از حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم، نهم و دهم، ماده ۴۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده و بازنگری در سیاست‌های حمایتی نقدی و غیرنقدی، حداقل به میزان ۴۰ هزار میلیارد تومان بسته حمایت از معیشت محرومین و حمایت از حداقل ۴۰۰ هزار خانوار دچار فقر شدید غیر تحت پوشش نهادهای حمایتی که براساس نیازمندیابی فعال با مشارکت خیرین و سازمان‌های مردم نهاد در قالب سامانه پنجره واحد خدمات حمایت اجتماعی ایرانیان (موضوع بند ب ماده ۳۱ قانون برنامه هفتم پیشرفت) شناسایی می‌شوند و همچنین افزایش اعتبار کالابرگ برای خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی یا عضو سه دهک پایین درآمدی را از خرداد ماه سال ۱۴۰۴ اجرایی نماید.

نمایندگان مقرر کردند: همچنین به منظور تشویق خانوارها به مشارکت بیشتر در طرح و برخورداری از مزایای آن، وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی مکلف است با همکاری دستگاه‌های ذیربط سازوکاری طراحی نماید که خانوارهای یارانه بگیر مشارکت کننده طرح کالا برگ الکترونیک از تخفیفات فروشگاه‌های داوطلب مشارکت در طرح بهره‌مند گردند.

بر اساس این مصوبه، به جز مواردی که در این قانون تصریح شده است، منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها مطابق احکام مرتبط در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور وصول و مصرف و در ردیف‌های جداگانه به تفکیک و به صورت نشاندار ثبت می‌گردد. منابع موضوع هدفمندسازی یارانه‌ها، به مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها اختصاص می‌یابد. در صورت عدم کفاف منابع مذکور برای پوشش مصارف مربوطه، دولت می‌تواند نسبت به اختصاص کمک زیان به سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اقدام نماید.

نمایندگان مجلس، سازمان برنامه و بودجه رامکلف کردند که جدول منابع و مصارف هدفمندسازی یارانه‌ها (موضوع این بند) را به صورت جداگانه در بخش دوم لایحه بودجه درج نماید. سازمان برنامه و بودجه مکلف است گزارش منابع و مصارف مذکور را به تفکیک اقلام، به صورت ماهانه به کمیسیون‌های برنامه و بودجه و اقتصادی مجلس شورای اسلامی ارسال کند.