قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد استفاده می شود. سنبل الطیب پس از خشک شدن به رنگ قهوه ای در می آید. طعم ان تلخ ولی خوشبو و معطر است و عطر ان پس از خشک شدن بیشتر می شود.
ریشه سنبل الطیب حاوی یک درصد اسانس بوده که در ریشه تازه بیشتر است و به تدریج که ریشه خشک می شود مقدار آن کاهش یافتع ولی بوی آن تندتر میشود. اسانس تازه به رنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ می شود. تاثیر دارویی ریشه تازه این گیاه سه برابر خشک شده آن است.
سنبل الطیب باید در درجه حرارت پایین خشک شود زیرا در درجه حرارت بالا تمام اثرات دارویی آن از بین می رود.
خواص درمانی ریشه سنبل الطیب:
تاثیر بر روی اعصاب مرکزی
کاهنده تحریکات عصبی
کاهنده خستگی
آرام بخش
ضد استرس
موثر در درمان افسردگی برزرف کننده بی خوابی و بی حوصلگی بدون داشتن اثرات ثانویه نارکوتیک ها
کاهش کابوس
تسهیل سرعت خواب رفتن
ضد تشنج قوی
کاهش صرع
ضد اسپاسم
کاهش درد و مسکن
مفثد در رفع سکسکه های دایم
مفید در درمان بیماری های کبدی
افزایش دهنده چرخش خون
افزایش قدرت بینایی ناشی از اختلال اعصاب چشمی
عوارض جانبی و موارد منع مصرف:
مغایرتی با رانندگی ندارد و در حاملگی و شیردهی ممنوعیت ندارد ولی باید رعایت شود.
دزهای بالا ممکن است موجب سردرد، هیجانات روحی و روانی، گیجی و حالت تهوع مکرر گردد.
چون سنبل الطیب برای کلیه مضر است باید ان را با کتیرا خورد.
اشکال مصرف:
دم کرده گرم و دم کرده سرد (یک فنجان سه بار در روز) ، تنتور و عصاره مایع ،عصاره خشک شده.
سنبلالطیب تسکین دهنده و درمان کننده میگرن
دانشمندان معتقدند این داروی گیاهی میزان اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را در مغز افزایش میدهد. ریشهی سنبلالطیب به تنظیم سلولهای عصبی کمک میکند و با اثر آرام کنندگیاش میتواند علائم میگرن را تسکین دهد.
سنبلالطیب باعث تسکین درد ماهیچهها می شود.
ریشهی سنبلالطیب، مانند یک داروی آرامبخش و مسکن طبیعی، با اثرگذاری بر دستگاه عصبی، باعث تسکین درد ماهیچهها میشود. در مطالعهای که نتایج آن در ۲۰۰۵، در “نشریهی علمی داروشناسی قومی” به چاپ رسید، عصارهی ریشهی سنبلالطیب به شکل قابل توجهی تنش و اسپاسم ماهیچههای گوارشی کاهش میدهد و همچنین باعث کاهش فشار خون می شود. ریشهی سنبلالطیب ممکن است از طریق کانالهای پتاسیم بر سلولها تاثیر بگذارد، و بتواند بر درمان بیماریهای اثرگذار بر ماهیچههای گوارشی، و قلبی و عروقی تاثیر مثبت داشته باشد.
سنبلالطیب میتواند اسپاسم عضلانی را سرکوب کند. در مطالعات مبتنی بر سلول مشخص شد این گیاه دارویی مانع انقباض عضلات رحم انسان می شود. به همین دلیل، معمولا برای درمان دورههای دردناک قاعدگی توسط زنان مفید است.
سنبلالطیب باعث کاهش اضطراب می شود.
ریشهی سنبلالطیب منبعی برای والپوتریات به شمار میآید که ممکن است بر سطوح اسید گاما آمینوبوتیریک و ملاتونین در بدن تاثیرگذار باشند، و همزمان باعث تحریک گیرندههای مواد مخدر و سروتونین در دستگاه عصبی شوند. وجود اسید گاما آمینوبوتیریک اضافی در بدن باعث آرامش و کاهش استرس میشود. به همین دلیل، ریشهی سنبلالطیب به عنوان یک داروی گیاهی آرامبخش مشهور است. به نظر میرسد، این اثر شباهت زیادی به تاثیرات بنزودیازپینهایی داشته باشد که به صورت گسترده به عنوان داروهای آرامبخش برای افسردگی و گاهی اوقات برای اضطراب تجویز میشوند و همچنین بر تحریک گیرندههای اسید گاما آمینوبوتیریک اثر دارند.
پیش از توقف مصرف هر گونه داروی تجویزی که ممکن است باعث ایجاد علائم ترک شود، با پزشکتان مشورت کنید. ممکن است برای تاثیرگذاری بهتر، نیاز باشد سنبلالطیب را با دوز بیش تری مصرف کنید؛ در این صورت، میزان مصرف حتما باید توسط پزشک تنظیم شود.
درمان بیخوابی با سنبل الطیب
استفاده از سنبلالطیب برای درمان بی خوابی باعث میشود میزان زمان خواب عمیق (REM) افزایش یابد. خواب ما دارای دو مرحله رم (REM) و غیر رم است. مرحله رم، مرحله خواب عمیق است که ما در این مرحله رویا یا به اصطلاح خواب می بینیم. در زمان خواب این دو مرحله به صورت چرخه در آمده و ما پیوسته بین خواب عمیق و غیر عمیق در چرخشیم. استفاده از سنبلالطیب باعث افزایش مدت زمان خواب رم می شود. با افزایش مدت زمان خواب رم ما بیشتر خواب می بینیم و رویاهای بیشتری را تجربه می کنیم. سنبلالطیب همچنین به شکل قابل توجهی تاخیر در خواب – طبق توصیف پژوهشگران، مدت زمانی که طول میکشد تا فرد به خواب برود را بهبود میبخشد.
استفاده از سنبلالطیب برای درمان سندرم پای بیقرار (RLS)
سندرم پای بیقرار یک اختلال عصبی است. فرد مبتلا به سندرم پای بیقرار هنگام خوابیدن، کشیدگی و ضربان در پاهایاش احساس میکند و به همسن دلیل غالباً نمیتواند خواب کامل و آرامی داشته باشد. سنبلالطیب به آرامش ماهیچههای پا و سرعت بخشیدن به فرایند به خواب رفتن کمک میکند. مصرف سنبلالطیب از دو طریق به حل این مشکل کمک می کند. اول با تسکین عضلات باعث کاهش تنش در عضلات پاها می شود و بعد با طبیعت بخشیدن به فرایند خواب رفتن و عمیق کردن خواب کمک می کند تا فرد خوابی آرام و مداوم داشته باشد.