بازنشستگان حتما بخوانند | عیدی این بازنشستگان در دی‌ماه واریز می‌شود

در سال گذشته، عیدی بازنشستگان کشوری قبل از واریز حقوق بهمن‌ماه، در تاریخ ۲۰ بهمن ماه به حساب آنان واریز شد، اما عیدی بازنشستگان تأمین اجتماعی تا هفته نخست اسفندماه به تعویق افتاد. مشابه همین روند نیز در سال‌های پیشین رخ داده بود و به نظر می‌رسد امسال نیز بازنشستگان تأمین اجتماعی باید تا بهمن‌ماه منتظر دریافت عیدی خود باشند.

مبلغ عیدی بازنشستگان در سال ۱۴۰۲ به ازای هر نفر ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود. همچنین، برای همسر ۷۰۰ هزار تومان و برای هر فرزند تحت تکفل ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده بود. حالا با توجه به افزایش ۳۵ درصدی حقوق بازنشستگان در سال جاری، انتظار می‌رود که مبلغ عیدی بازنشستگان حداقل ۳۵ درصد بیشتر از سال گذشته باشد. اگر این تغییرات اعمال شود، عیدی بازنشستگان دارای همسر و فرزند می‌تواند به بیش از ۵ میلیون تومان برسد.

میزان دقیق عیدی بازنشستگان تأمین اجتماعی در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ مشخص خواهد شد.

افزایش حقوق بازنشستگان

رضا فیضی‌نژاد، معاون فنی و امور بیمه‌ای صندوق بازنشستگی کشوری، در خصوص اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان براساس برنامه هفتم توسعه، گفت: طبق بند ماده ۲۹ قانون برنامه هفتم توسعه، دولت مکلف است تا افزایش حقوق بازنشستگان کشوری را به میزان ۹۰ درصد حقوق شاغلان مشابه در سال ۱۴۰۳ اجرایی کند. این افزایش به تدریج و طی سه سال در نظر گرفته شده است. بر اساس توافقات صورت‌گرفته میان دولت و مجلس، از آبان‌ماه، حقوق بازنشستگان کشوری به میزان ۴۰ درصد افزایش یافت و این روند تا پایان سال ادامه خواهد داشت.

وی همچنین توضیح داد که طبق تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۳، ۵۰ همت برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان در نظر گرفته شده بود که به ۷۵ همت افزایش یافت. این میزان باید برای پرداخت معوقات سه صندوق بازنشستگی کشوری، لشگری و فولاد هزینه شود. بنابراین، معوقات هشت ماه ابتدایی سال جاری، در طول سال ۱۴۰۴ به حساب بازنشستگان کشوری واریز خواهد شد.

وام‌های رفاهی برای بازنشستگان

جعفر امیربادی‌زاده، معاون توسعه مدیریت و منابع صندوق بازنشستگی کشوری، از واریز تسهیلات ۳۰ میلیون تومانی ضروری برای ۵۱ هزار و ۳۵۹ نفر از بازنشستگان خبر داد. این وام با کارمزد ۴ درصد پرداخت شده است و جزء تسهیلات رفاهی صندوق بازنشستگی کشوری برای بهبود معیشت بازنشستگان است.

وی همچنین اشاره کرد که صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان دومین صندوق بزرگ بیمه‌ای کشور، خدمات مختلفی برای بازنشستگان ارائه می‌دهد، از جمله وام‌های حمایتی و تسهیلات ویژه برای فرزندان بازنشستگان.

مقصر اصلی کاهش حقوق بازنشستگان

کاظم فرج اللهی ضمن انتقاد از ماه ۷۷ قانون تامین اجتماعی گفت: فرمول این ماده قانونی، موجب کاهش حقوق واقعی بازنشستگان می‌شود.

«کاظم فرج اللهی» فعال صنفی کارگران و بازنشستگان، در ارتباط با مستمری زمان بازنشستگی کارگران و کاهش معنادار آن به نسبت حقوق زمان اشتغال کارگر گفت: ظلم قانونی به بازنشستگان از همان روز اول و هنگام محاسبه اولین حقوق ماهیانه بازنشستگی آغاز می‌شود. ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی را این گونه تعریف می‌کند: «یک سی‌ام متوسط مزد یا حقوق بیمه شده ضرب در سنوات پرداخت حق بیمه». این ماده تبصره‌ای نیز دارد که مشکل اصلی در همین تبصره است؛ این تبصره می‌گوید «متوسط مزد یا حقوق عبارت است از مجموع مزد یا حقوق بیمه شده که براساس آن حق بیمه پرداخت گردیده ظرف آخرین دو سال پرداخت حق بیمه تقسیم بر بیست و چهار».

او اضافه می‌کند: معنای ساده و کلی دستور العمل بالا این است: بخش مهمی از مزد واقعی کارگر یعنی مزایای مزدی در هنگام محاسبه مستمری بازنشستگی کنار گذاشته شده و در تعیین حقوق بازنشستگی مورد محاسبه قرار نمی‌گیرد و این اولین گام ظلم است. در گام دوم به کمک فرمول قید شده در تبصره، که بر متوسطِ (میانگین) دو سالِ آخر دلالت دارد، عملا همان مزد پایه نیز کاهش داده می‌شود چراکه ضریب حقوق پرداختی به حداقل حقوق در نظر گرفته نمی‌شود.

فرج اللهی در توضیح بیشتر با تاکید بر اینکه با فرمول ماده ۷۷، نسبت دریافتی بازنشستگان به حداقل مزد کمتر از نسبت حقوق زمان اشغال آن‌ها به حداقل دستمزد می‌شود؛ می‌گوید: در پنج دهه گذشته، در نتیجه سیاست‌های اقتصادی، همواره نرخ تورم از ۲۵ درصد بیشتر بوده است. نرخ تورم مثلا ۳۰ درصدی به معنیِ افزایش ۳۰ درصدیِ قیمت کالاها است در نتیجه از قدرت خرید یا «مزد و حقوق واقعی» به همین نسبت کم می‌شود. برای جبران نسبی این کاهش در پایان سال عدد ریالیِ مزد یا «مزد اسمی» کارگران شاغل و حقوق بازنشستگان را نسبت به سال قبل مقداری افزایش می‌دهند.

او یک مثال می‌زند: فرض کنیم در سال (فرضی) ۱۴۰۰ حداقل مزد ۱۰۰ تومان و مزد آقای «الف» ۱.۵ برابر حداقل مزد یعنی ۱۵۰ تومان و تورم نیز ۳۰ درصد است. باز هم فرض کنیم در سال بعد (۱۴۰۱) همه مزد و حقوق‌ها به اندازه نرخ تورم (۳۰ درصد) افزایش یافته؛ یعنی حداقل مزد ۱۳۰ تومان و مزد آقای الف باز هم ۱.۵ برابر حداقل یعنی ۱۹۵ تومان تعیین شده باشد. وقتی مزد اسمی (عدد ریالی مزد) به اندازه تورم زیاد می‌شود به این معناست که قدرت خرید به اندازه قدرت خرید سال گذشته حفظ شده است یعنی با ۱۹۵ تومان می‌توانی همانقدر کالا خرید کنی که سال قبل با ۱۵۰ تومان می‌توانستی! به گفته دیگر «مزد واقعی» شما افزایش نیافته است.

فرج اللهی ادامه می‌دهد: حالا با این فرض که آقای الف در تمام ماه‌های دو سال آخر نه غیبت یا کسری کار داشته که دریافتی او کمتر از ۱.۵ برابر و نه گاهی اضافه کاری کرده که دریافتی او از ۱.۵ برابر بیشتر بشود، مجموع مزدِ دو سال یا بیست و چهار ماه آخر و بعد متوسط دو سال و بالاخره مستمری بازنشستگی او براساس فرمول ماده ۷۷ و تبصره آن (متوسط مزد ماهیانه دو سال آخر)، مبلغ ۱۷۲.۵ تومان می‌شود.

این فعال صنفی بازنشستگان می‌افزاید: در حالی که مزد آقای الف در تمامی ماه‌های دو سال آخر همیشه ۱.۵ برابر حداقل مزد بوده، میانگین بدست آمده ۱۷۲.۵ تومان و کمتر از ۱.۵ برابر حداقل مزد استخراج می‌شود! در این مثال ۱.۳۲ برابر حداقل مزد است. این همان نسبتی است که به آن ضریب برقراری مستمری گفته می‌شود و در این روش تقریبا ۱۷.۴ درصد کمتر از میانگین واقعی است. این فروکاهش مستمری در واقع اجحاف محاسباتی است که هیچ توجیه منطقی ندارد و برای تغییر آن باید کنشگری کرد.

اما راه‌حل جلوگیری از این اجحاف محاسباتی و سرکوب مزدی چیست؛ فرج اللهی در پاسخ می‌گوید: راه گریز این است که هنگام برآورد متوسط دو سال آخر، به جای عدد ریالی یا مزد اسمیِ ۲۴ ماهِ آخرِ هر کارگر «ضریب حقوق» یا نسبتِ مزد پایه هر ماه به حداقل مزد همان سال به عنوان مبنای محاسبه مستمری بازنشستگی در نظر گرفته شود و متوسط گیری ماده ۷۷ روی این ضریب به عمل بیاید؛ در این صورت، حقوق ماهانه این مستمری بگیر ۱.۵ برابر حداقل مزد هر سال استخراج می‌شود. و البته این نسبت بایستی در تمام سنوات مستمری بگیری حفظ شود و برقرار بماند.