تصمیم جدید دولت برای کالابرگ | واریز کالابرگ منقفی شد؟

طرح کالابرگ به‌عنوان شرط اساسی مجلس برای اصلاح نرخ ارز ترجیحی از اواخر سال۱۴۰۱ اجرایی شد و جذاب‌ترین مرحله آن تحت عنوان طرح فجرانه از بهمن۱۴۰۲ تا اردیبهشت۱۴۰۳ به‌مدت ۳‌ماه با ضریب موفقیت ۸۹درصدی اجرا شد. در ادامه، قرار بود با تأمین منابع موردنیاز طرح کالابرگ، اجرای این طرح استمرار پیدا کند، اما با تغییر دولت، این قرار به‌سرانجام نرسید و اکنون نیز ازنظر متولیان دولتی حوزه یارانه، تکلیفی برای ادامه طرح کالابرگ وجود ندارد.

نگاه دولت به اجرای طرح کالابرگ

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید به‌واسطه اینکه طرح کالابرگ در قانون بودجه امسال نیامده است، آن را اجرا نمی‌کنیم. احمد میدری، پیش‌ازاین هم در جلسه‌ای در سازمان بهزیستی در مورد کالابرگ گفته بود که منابع کالابرگ در قانون بودجه نیامده و آن را اجرا نمی‌کنیم. این اظهارات در حالی است که این یک تکلیف قانونی است و در قانون بودجه آمده است.
بودجه درباره طرح کالابرگ چه می‌گوید

در قانون بودجه سال‌جاری، ۳۱۵هزار میلیارد تومان برای منابع یارانه معیشتی و اجرای کالابرگ الکترونیکی منابع پیش‌بینی شده و در تبصره۸ قانون بودجه نیز آمده است که یکی از محل‌های مصرف منابع جزء (۱) تبصره، برای یارانه معیشتی و کالابرگ الکترونیک تخصیص می‌یابد. دولت مکلف شده است که طرح کالابرگ الکترونیکی را برای ۱۹میلیون خانوار اجرا کند.

سپر تورمی اقشار کم‌درآمد احیا می‌شود؟

کارکرد طرح کالابرگ الکترونیک، حفاظت از معیشت خانوارهای کم‌درآمد و واجد شرایط در مقابل تورم بود و با فراهم کردن شرایطی برای خرید کالاهای اساسی به قیمت اوایل هرسال، عملا خانوارها را از پرداخت هزینه‌های تحمیل‌شده از سوی تورم معاف می‌کرد. در طرح فجرانه با تخصیص یارانه تشویقی بی‌قیدوشرط، توانست حدود ۹۰درصد خانوارهای مشمول را به‌خود جذب کند.

تمرکز مجلس بر طرح کالابرگ

فارغ از موضع‌گیری متولیان یارانه و طرح کالابرگ در دولت، مجلس همچنان بر تداوم اجرای طرح کالابرگ پافشاری می‌کند. رئیس مجلس شورای اسلامی می‌گوید: ما در حوزه معیشت حتما متمرکز بر کالابرگ به‌ویژه برای ۵ دهک پایین جامعه خواهیم بود تا بتوانیم که هدفمندتر از گذشته از آنها در مقابل تورم حمایت کنیم. محمدباقر قالیباف، دیروز در نشست مشترک مجلس و دولت به مناسبت روز مجلس که با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری برگزار شد به نخستین نشست بررسی لایحه بودجه۱۴۰۴ در صحن مجلس اشاره کرد و گفت: این جلسه در ۴سال اخیر که در مجلس هستم از جلسات کم‌نظیر میان دولت و مجلس بود که در آن بیش از ۳ساعت روی موضوعاتی با محوریت مسائل اقتصادی به جهت گره‌گشایی از زندگی مردم به‌ویژه با تأکید بر حل مشکلات معیشتی آنها بحث شد.

رحیم زارع سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه روز سه‌شنبه ۶ آذر ۱۴۰۳ اعلام کرد: کمیسیون تلفیق در مصوبه‌ای مقرر کرد تا سرپرستان خانوار مشمول یارانه نقدی در صورت تغییر شیوه به پرداخت غیرنقدی، از کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند.

بدین ترتیب در سال ۱۴۰۴ یارانه بگیران دهک‌های اول تا سوم و یارانه بگیران دهک‌های چهارم تا نهم که به ترتیب ۴۰۰ و ۳۰۰ هزار تومان یارانه نقدی دریافت می‌کنند، با درخواست سرپرست خانوار می‌توانند از یارانه کالابرگ به جای یارانه نقدی استفاده کنند.

شرایط استفاده از یارانه کالابرگ الکترونیکی به جای یارانه نقدی

بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شرایط استفاده از یارانه کالابرگ به جای یارانه نقدی را مشخص کرده است.

در این بند دو نکته حائز اهمیت وجود دارد؛ نخست اینکه تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی انجام نمی‌شود مگر به درخواست سرپرستان خانوار.

نکته دوم این است که تأکید شده این شیوه تغییر واریز یارانه‌ها، بدون هرگونه مبلغ تشویقی اضافه بر مبلغ یارانه نقدی، مجاز دانسته شده است. به عبارت دیگر، امکان تغییر شیوه پرداخت یارانه از نقدی به کالابرگ تنها در صورتی امکان‌پذیر است که سرپرستان خانوار مایل باشند مبلغ ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان یارانه نقدی را بدون هیچ گونه مبلغ تشویقی اضافه به صورت کالابرگ و برای خرید کالا استفاده کنند.

طرح کالابرگ الکترونیکی، جایگزین یارانه نقدی

با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، دولت تصمیم گرفت که برای جبران فشار‌های معیشتی به خانوار‌های کم‌درآمد، یارانه نقدی پرداخت کند. این تصمیم با مخالفت‌هایی از جانب مجلس مواجه شد که در پی اجرای طرح کالابرگ بودند؛ طرحی که قرار بود کالا‌های اساسی به قیمت سال ۱۴۰۰ در اختیار مردم قرار گیرد. اما به دلیل کمبود منابع و عدم تمایل کافی در هیأت دولت، اجرای این طرح متوقف شد.

در ادامه، رئیس سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که دولت به تأمین منابع لازم برای توزیع کالابرگ الکترونیکی اقدام کرده است و در این طرح، به خانوار‌ها این امکان داده می‌شود که بین دریافت یارانه نقدی یا کالا برگ الکترونیکی انتخاب کنند.

اجرای آزمایشی طرح کالابرگ الکترونیکی

طرح کالابرگ الکترونیکی از بهمن ماه ۱۴۰۲ به طور رسمی شروع شد. در این مرحله، طرح به صورت آزمایشی تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا گردید و ۱۱ قلم کالای اساسی از جمله برنج، روغن، ماکارونی، شیر، مرغ و تخم‌مرغ به خانوار‌ها ارائه شد. این طرح با هدف کاهش تأثیر منفی پرداخت یارانه‌های نقدی بر تورم، به جای پرداخت نقدی، کالا‌های ضروری مردم را تأمین می‌کرد. به گفته دولت، این شیوه می‌توانست از افزایش نقدینگی و تقاضای اضافی در بازار جلوگیری کرده و به کاهش تورم کمک کند.