کارشناسان و فعالان حوزه کار اجرای طرح طبقهبندی مشاغل را موجب ایجاد عدالت و همسانسازی حقوق نیروهای کار و عدم اجرای آن را از جمله علل پایین بودن بهرهوری و ساعات کار مفید در بنگاهها عنوان میکنند؛ به زعم آنها اجرای طبقهبندی مشاغل تنها به سود کارگران نیست، بلکه در طولانی مدت برای کارفرمایان و صاحبان کسب و کار هم مزایای بسیاری دارد.
هدف از طبقهبندی مشاغل این است که کارکنان و کارگران مشمول قانون کار با رعایت شرایط احراز پیشبینی شده در شناسنامه شغلی از گروه و مزد شغل و مزد سنوات برخوردار شوند. براساس دستورالعمل اجرایی این طرح، طبقهبندی مشاغل در کارگاههای بالای ۵۰ نفر کارکن الزامی است؛ در واقع این طرح در کارگاههایی که به حد نصاب ۵۰ نفر کارگر و نیروی کار یا بیش از آن میرسند به اجرا در می آید.
منظور از طبقهبندی مشاغل، تعیین ارزش نسبی مشاغل با توجه به عوامل کلی به منظور پرداخت مزد مساوی در ازای کار هم ارزش در شرایط مساوی است. این طرح درصدد برقراری عدالت مزدی و رفع تبعیض مزدی برای کارهای هم ارزش در یک کارگاه است. تدوین شناسنامههای شغلی یکی دیگر از مزایای طرح طبقهبندی مشاغل است که ابزار مطلوبی برای افزایش انگیزه و مسئولیتپذیری شاغلان به حساب میآید.
در همین راستا علی حسین رعیتی فرد – معاون روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفتوگو با ایسنا، از پیگیری اجرای طرح طبقهبندی مشاغل در دولت سیزدهم به عنوان یکی از ماموریتهای وزارت کار نام برد و گفت: یکی از موضوعاتی که در دولت سیزدهم پیگیری کردیم، بحث عدالت مزدی بود. طبق ماده ۴۹ قانون کار، طرحهای طبقهبندی مشاغل باید در واحدهای بالای ۵۰ نفر اجرایی و عملیاتی شود که همه کارگران بر اساس توانمندی و مهارتی که دارند، از عدالت مزدی برخوردار شوند.
وی افزود: سال گذشته با کمک همکاران خود طرح طبقهبندی را در ۲۰۰۰ واحد مشمول قانون کار در سطح استانها اجرا کردیم تا دغدغه کارگرانی که در یک سطح کار میکنند، کمتر شود.
به گفته معاون وزیر کار سال گذشته طرح تحولی در این راستا در وزارتخانه دنبال شد که به موجب آن ۱۰۰۰ واحد بالای ۵۰ نفر کارکن ملزم شدند طرح طبقهبندی مشاغل داشته باشند تا عدالت مزدی رعایت شود.
رعیتی فرد تصریح کرد: در راستای برقراری عدالت مزدی، درصددیم با اجرای طرح طبقهبندی در بنگاهها، کارگر ماهر و با تجربه و باسابقه با کارگر تازه وارد و حداقل بگیر تفاوتهایی در حقوق و دستمزد داشته باشند.
طرح طبقهبندی مشاغل امکانی برای مشخص شدن شرایط احراز شغل و شرح وظایف و مسئولیتهای شغلی فراهم میآورد و موجب کاهش شکایات و نارضایتی کارکنان با توجه به مشخص شدن گروههای شغلی میشود. این طرح بهبود روابط میان کارکنان و سرپرستان را به دنبال مشخص کردن حدود اختیارات و مسئولیتهای شغلی طرفین به دنبال دارد و موجب کمک به برآورد هزینههای پرسنلی با توجه به جدول مزد طرح طبقهبندی مشاغل و سایر مزایای پیشبینی شده در دستورالعمل اجرایی طرح میشود.
کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار موظفند بر اساس قوانین و مقررات مرتبط، نسبت به تهیه و اجرای طرح طبقهبندی مشاغل با همکاری اعضای کمیته طبقهبندی مشاغل کارگاه یا مجموعه خود توسط یکی از دفاتر مشاوره فنی مورد تایید وزارت کار اقدام و پس از تایید این طرح را برای کارکنان خود اجرا کنند.
از نگاه کارشناسان اجرای طبقهبندی مشاغل موجب افزایش روحیه و انگیزه کار و واقعی شدن حقوق و دستمزد کارگران و نیروهای کار میشود و از تضییع حقوق آنها جلوگیری میکند. طبق ماده ۴۸ قانون کار به منظور جلوگیری از بهرهکشی از کار دیگری نظام ارزیابی و طبقهبندی مشاغل با استفاده از استاندارد مشاغل و عرف مشاغل کارگری در کشور باید توسط وزارت کار تهیه شود و به مرحله اجرا در آید. طرح طبقهبندی مشاغل در تمام کارگاههای مشمول قانون کار لازمالاجراست و کارفرمایان موظفند با همکاری کمیته طبقهبندی مشاغل کارگاه یا موسسات ذیصلاح طرح، نسبت به تهیه طرح و اجرای آن اقدام کنند.