روانشناسی رابطه علمی است که به بررسی رفتارها و تعاملات انسانها در روابط بین فردی میپردازد. روانشناسی رابطه به بررسی عواملی مانند عشق، احساسات، ارتباطات و مشکلات روابط میان افراد میپردازد و برای بهبود روابط میان افراد کمک میکند. در ادامه به برخی از مباحث مهم در روانشناسی رابطه پرداخته خواهد شد.یکی از مفاهیم اساسی در روانشناسی رابطه، الزامات و نیازهای انسانی است. انسانها با تمامیت ژنتیکی به دنیا میآیند و از اتکای به دیگران به منظور تأمین نیازهای روانی، عاطفی و اجتماعی خود نیازمند هستند.در ادامه با بروز ترین مشکلات در روانشناسی رابطه می پردازیم.
احتمالا ازدواج یکی از مهمترین اتفاقات زندگی هر فردی است. گاهی شیرین و پر از خاطرات خوش و گاهی به هزاران دلیل مختلف منجر به شکست میشود. هر فردی حق دارد بعد از شکست در ازدواج یا هر رابطه عاطفی دیگری باز هم به دنبال یک رابطه سالم باشد چرا که رابطه عاطفی یکی از نیازهای اساسی هر انسانی است. یکی از مواردی که ممکن است با آن مواجه شوید، تردید در ازدواج با دوست همسر سابقتان است، ممکن است بعد از طلاقتان او به شما یا شما به او ابراز علاقه کند. چنین ازدواجی چه چالشهایی به همراه دارد و چطور باید آن را مدیریت کرد؟ در این مقاله قصد داریم این موضوع را از ابعاد مختلف بررسی کنیم.
ازدواج با دوست همسر چه زمانی مناسب و چه زمانی نامناسب است؟
قطعا مناسب بودن یک ازدواج در وهله اول به شما، شرایطتتان و دلایل متعدد دیگری بستگی دارد که پرداختن به هریک از آنها خود به تنهایی به مقالات متعددی نیازمند است. اما در اینجا صرفا به برخی موارد مهم در ازدواج با دوست همسر سابقتان را مطرح میکنیم و تاکید داریم تنها به این موارد اکتفا نکنید و شرایط منحصر به فرد خودتان هخم در نظر بگیرید:
آیا زمانی کا متاهل بودید با او در ارتباط بودید؟
یکی از مهمترین مواردی که باید در خصوص ازدواج با دوست همسر سابقتان در نظر بگیرید این است که آیا قبل از طلاقتان با این شخص در ارتباط بودید؟ اگر این کار را کردهاید باید این نکته را در نظر داشته باشید که علاوه بر اینکه خودتان به همسرتان خیانت کردهاید با فردی در ارتباط بودید که او نیز به دوستش در حال خیانت بوده است. این موضوع را برای سرزنش یا قضاوت شما مطرح نمیکنیم، به هیچ وجه! برای یک روانشناس قضاوت معنا ندارد! تاکید ما روی این نکته این است که خیانت چه از جانب شما باشد چه از جانب طرف مقابل به دوستش یا همسرش باید ریشهیابی شود! تعهد جزء اصلی و اساسی یک رابطه عاطفی است و هر کدام از طرفین در آن مشکلی داشته باشند باید برطرفش کنند تا بتوانند وارد یک رابطه سالم شوند. پس این موضوع را در خودتان یا فردی که قرار است با او وارد رابطه شوید جدی بگیرید.
آیا زمانی که متاهل بودید به شما ابراز علاقه کرده بود؟
اینکه دوست همسر سابقتان چه زمانی به شما ابراز علاقه کرده باشد بسیار مهم است. وقتی شما طلاق میگیرید یک خانم یا آقای مجرد به حساب میآیید و به کسی تعهدی ندارید و همان طور که خودتان اجازه دارید به دنبال یک رابطه عاطفی جدید باشید دیگران هم میتوانند به خودشان اجازه دهند و به شما ابراز علاقه کنند اما تا زمانی که متعهد و در یک رابطه هستید کسی نباید خط قرمز شما را رد کند و اگر اجازه چنین کاری را به خودش بدهد به معنای این است این حد و مرز را به رسمیت نمیشناسد! پس شما در حال وارد شدن به رابطه با فردی هستید که این حد و مرز را رد کرده است. همانطور که در بالا توضیح دادیم باید تمام مواردی که به تعهد مربوط میشود در طرف مقابلتان بسنجید و اگر مشکلی در آن وجود دارد به یکدیگر کمک کنید که آن را ریشه یابی و برطرف کنید.
آیا پای لج بازی و انتقام وسط است؟
همانطور که توضیح دادیم هیچ اشکالی ندارد بعد از طلاق بخواهید با فرد مورد علاقهتان وارد رابطه شوید اما متاسفانه برخی افراد این کار را برای انتقام از همسرشان انجام میدهند! صحبتهای امید از مراجعین ما را بخوانید:” راستش از همون لحظهای که برگه طلاق رو امضا کردیم همش داشتم به این فکر میکردم چطور تلافیش رو سرش در بیارم، همون لحظه به ذهنم رسید به دوست صمیمیش پیشنهاد ازدواج بدم، دوستش اولش قبول نمیکرد ولی منن راضیش کردم، می دونستم ضربه بدی میخوره همسرم راستش همین طورم شد خیلی داغون شد اما خب منم از این ور زندگیم داغون شد، اصلا روزای خوبی نداشتیم با دوستش و از چاله درومدم افتادم تو چاه”. انتقام گرفتن یک رفتار هیجانی ناشی از خشم است، نه فقط انتقام و نه تنها با دوست همسر سابقتان بلکه تمام رفتارهای هیجانی به خصوص اگر ناشی از هیجانهای منفی مثل خشم، نفرت، حسادت و … باشد احتمالا محکوم به عواقب مختلفی برای شما و طرف مقابل است. بنابراین اگر با چنین دلایلی قصد وارد رابطه شدن با دوست همسر سابقتان را دارید به این نکته توجه کنید که میتوانید آسیبهای عاطفی تازهای را تجربه کنید!
پای صمیمیت کاذب وسط است؟
وقتی شما ازدواج میکنید معمولا دوستان همسرتان به واسطه معاشرت و زفت و آمدی که با آنها دارید به شما نزدیک میشوند و شما هم قاعدتا به آنها اعتماد میکنید و ممکن است به نسبت معاشرتتان با یکدیگر صمیمی نیز بشوید. ممکن است در حین طلاق با او درد و دل کنید، مشکلاتتان را با او در میان بگذارید، از او مشورت و کمک بخواهید و … همین موضوع گاهی باعث صمیمت کاذب میشود. صمیمت کاذب صمیمیتی است که زمان درست و منطقی را برای به وجود آمدن طی نکرده است، دو نفر شناخت کافی نسبت به هم ندارند و صرفا به خاطر برخی خود افشاییها و درد و دلهای هیجانی به یکدیگر احساس نزدیکی کنند. مثلا ممکن است شما با خانمی در اتوبوس روبرو شوید که مشکلاتش شبیه به مشکلات شماست و با شما در اینباره صحبت میکند و شما با او احساس نزدیکی میکنید. صحبتهای فرناز از مراجعین ما را بخوانید:” من و دوست رضا خیلی باهم در مورد مسائل مختلف صحبت می کردیم اسمش امیر بود، وقتی رضا دیر میومد اولین جایی که زنگ میزدم به امیر بود، دلداریم میداد میگفت نگران نباش میاد، خیلی مهربون بود برای انکه من نگران نشم و فکر و خیال نکنم چند دقیقه صحبت میکرد باهام، شوخی میکرد و … بعضی وقتا گله می کردم میگفتم رضا عصبیه پرخاشگره اونم میگفت آره با منم همین طوری رفتار می کنه به خودت نگیر اخلاقشه و از این صحبتها، دوست رضا بود ولی منم خیلی بهش احساس نزدیکی میکردمالبته هیچ وقت هیچ کدوم پامون رو از گلیم خودمون درازتر نکردیم و حرمت نگه داشتیم، بعد از طلاق هم باز منو دلداری میداد خلاصه خیلی بهم نزدیک تر شدیم”.
دنبال حفظ ارتباط هستید؟!
متاسفانه برخی افراد برای اینکه بعد از طلاق بتوانند از حال و روز همسر قبلیشان باخبر شوند سعی میکنند با افراد نزدیک به همسر سابقشان ارتباطشان را حفظ کنند. یکی از بهترین گزینهها برای این کار دوست همسر سابق است و سعی میکنند به او نزدیک شوند و گاهی این نزدیکی به ارتباط ختم میشود. چنین ارتباطی که تنها برای کنترل و باخبری از حال همسر سابقتان است شما را همیشه گوش به زنگ و مضطرب نگه میدارد. این طبیعی است که بعد از طلاق نتوانید به یکباره همه چیز را کنار بگذارید و فراموش کنید، شما مدتها با یکدیگر در ارتباط نزدیک بودید طبیعی است گاهی کنجکاو شوید از حال او با خبر باشید اما راه حل این حس و حالتان کشیک او را کشیدن نیست! شما باید بتوانید این هیجانات را در قدم اول بپذیرید و بعد با راهکار اصولی مدیریتش کنید.
دنبال فردی شبیه و نزدیک به همسرتان هستید؟
همیشه طلاق با نفرت همراه نیست و طرفین ممکن است حتی هنگام جدایی به یکدیگر علاقهمند باشند. از طرفی به احتمال زیاد شما و همسرتان قبلا با علاقه با یکدیگر ازدواج کردید، ایدهآلهایی در ذهنتان وجود داشته است که در او بوده و از طرفی در طول مدت ازدواجتان نیز خاطرات خوب و بدی داشتید. به علت این احساسات و علاقهای که ممکن است به او داشته باشید شاید آگاهانه یا ناآگاهانه به سمت افرادی جذب شوید که برای شما یادآور اوست! خب معمولا دوستان با یکدیگر شباهتهایی دارند، پاتوقهای یکسان، علایق و سلایق یکسان و … و ممکن است دوست همسرتان نیز برای شما یادآور او باشد! چرا باید تا ابد به یاد او با دیگران در ارتباط باشید؟ شما حق دارید یک رابطه سالم داشته باشید نه اینکه با خاطرات رابطه گذشتتان حق خوشبختی آینده خود را از دست بدهید.
چه نکاتی را باید برای ازدواج با دوست همسر در نظر گرفت؟
ابتدا آسیبهای ازدواج قبلی را ترمیم کنید
وقتی از یک رابطه خارج میشوید باید اثراتی که این رابطه روی شما داشته است را ترمیم کنید تا بتوانید برای برقراری یک رابطه سالم آماده شوید! فرقی ندارد فردی که میخواهید با او وارد رابطه شوید دوست همسر سابقتان باشد یا هرکس دیگری، مهم این است که شما برای این رابطه آماده باشید و گرفتار یک تصمیم هیجانی ناشی از آسیبهایی که دیدید نباشید. پس قبل از اینکه بخواهید به ازدواج با او یا هرکس دیگری فکر کنید مطمئن شوید آسیبی از رابطه قبلی وجود ندارد که آن را با خود به رابطه دیگری ببرید. مطمئن شوید حالتان خوب است و توانایی مدیریت یک رابطه سالم را دراید.
به شناختی که از قبل دارید اکتفا نکنید
اگر قرار است با دوست همسر سابقتان ازدواج کنید حتما از قبل او را میشناسید، مشخصات ابتداییاش را میدانید، کمی با ویژگیهای اخلاقیاش آشنا هستید و … اما این به هیچ عنوان کافی نیست! رابطه عاطفی و شناختی که برای آن نیاز دارید حتی با سالها معاشرت عادی هم ممکن است به دست نیاید. شناختی که برای رابطه عاطفی به آن نیاز دارید باید هدفمند و در همین راستا باشد. اینکه بدانید پاتوق او کجاست، چه غذایی را دوست دارد، چند خواهر و برادر دارد، چه سختیهایی کشیده است و … تنها یک مقدمه از کتابی چنصد صفحهای ایست که نیاز دارید آن را بخوانید! پس به صورت هدفمند شروع به شناخت او کنید. میتوانید برای این کار از مشاوره پیش از ازدواج کمک بگیرید.
دلایلش برای این ازدواج را بشنوید
چرا او میخواهد با شما ازدواج کند؟ نه تنها او بلکه هر فرد دیگری بخواهد با شما ازدواج کند لازم است دلایل منطقی و عقلانی برای این کار داشته باشد تا بتوانید رابطه عقلانی پیش بگیرید! در این مورد خاص دلایل او به چه چیزهایی محدود است؟ شناخت نسبی که پیشتر دربارهاش صحبت کردیم؟ دلسوزی؟ رقابت با دوستش؟ یا نه علایق شخصی و منطقی در کار است؟ این دلایل را بپرسید و بشنوید و مطمئن شوید او گرفتار یک تصمیم هیجانی نیست.
تکلیفتان را برای ارتباط با همسر قبلی مشخص کنید
حال که قرار است با دوست همسر قبلیتان ازدواج کنید رابطه او و همسر قبلیتان چطور خواهد بود؟ آیا دوست میمانند؟ قرار است یکدیگر را ببینید؟ شما با این دیدار مسالهای ندارد؟ او چطور؟ قرار است همسرتان باشد او با اینکه شما همسر سابقتان را به عنوان یک دوست مشترک ببینید مشکلی ندارد؟ واقعیت این است که جواب این سوالات شخصی است و بستگی به شما و رابطهتان دارد. هیچ لزومی ندارد مجبور باشید همسر سابقتان را ببینید و هیچ کس نمیتواند بگوید حق ندارید او را ببینید. این موضوع به فرهنگ، رابطه، خانواده و خیلی موارد دیگر بین شما ربط دارد که بهتر است یک متخصص با در نظر گرفتن کل شرایط شما در مورد آن نظر دهد.
نیازی نیست تمام جزئیات رابطه قبلیتان را بازگو کنید
قرار نیست چون با دوست همسر سابقهتان وارد رابطه میشوید و او در مورد رابطه قبلیتان کم و بیش چیزهایی میداند تمام جزئیات را برایش باز کنید! رابطه شما، گذشتهتان و هرچه دوست داشته باشید راز شما باشد راز شما باقی خواهد ماند! صحبتهای مهرداد را در این زمینه بخوانید. مهرداد از مراجعین ما بود و با دوست همسر سابقش ازدواج کرده بود:” خب نگار و شادی همسر سابقم دوستای صمیمی بودن، طبیعیه راجع به خیلی چیزها باهم صحبت کرده بودند، گویا اونطور که متوجه شدم خانم سابقم حتی در مورد رابطه جنسیمون صحبت کرده بود با نگار، نگار هم کنجکاوی عجیبی داره که اونارو برای من تعریف کنه و بپرسه راست میگفته یا نه! منم علاقهای به این کار ندارم اصلا! ولی نگار بد برداشت میکنه میگه با من صمیمی نیستی که نمیخوای در مورد این چیزا صحبت کنی درصورتی که من اصلا دلم نمیخواد از رابطه جنسی گذشتهام صحبت کنم”. سعی کنید بدون اینکه برای همسرتان سوء تفاهمی ایجحاد کنید برایش توضیح دهید که بازگویی این جزئیات کمکی به رباطهتان نمیکند و تنها یک کنجکاوی است که ممکن است شما را به عقب ببرد و آزارتان دهد.