روانشناسی رابطه علمی است که به بررسی رفتارها و تعاملات انسانها در روابط بین فردی میپردازد. روانشناسی رابطه به بررسی عواملی مانند عشق، احساسات، ارتباطات و مشکلات روابط میان افراد میپردازد و برای بهبود روابط میان افراد کمک میکند. در ادامه به برخی از مباحث مهم در روانشناسی رابطه پرداخته خواهد شد.یکی از مفاهیم اساسی در روانشناسی رابطه، الزامات و نیازهای انسانی است. انسانها با تمامیت ژنتیکی به دنیا میآیند و از اتکای به دیگران به منظور تأمین نیازهای روانی، عاطفی و اجتماعی خود نیازمند هستند.در ادامه با بروز ترین مشکلات در روانشناسی رابطه می پردازیم.
سمی به چه معناست؟
کلمه “سمی” اغلب برای توصیف شخصی استفاده میشود که ممکن است طوری رفتار کند که برای دیگران آزاردهنده باشد. رفتارها یا کلمات منفی مکرر این فرد ممکن است منجر به احساس استرس یا اضطراب در آدمها شود. ممکن است در محل کار، در یک رابطه یا در گروه دوستان خود با فردی با این نوع ویژگیها مواجه شده باشید. اما وقتی پدر و مادرمان سمی باشند چه اتفاقی میافتد؟
چگونه میتوانید رفتارهای سمی را در والدین خود شناسایی کنید؟
شناسایی رفتارهای سمی در والدین ممکن است آسان نباشد. شاید بهتر باشد ابتدا تشخیص دهید که تعامل با آنها چه احساسی در شما ایجاد میکند. والدین شما ممکن است رفتار سمی داشته باشند اگر تعامل با آنها این احساس را در شما ایجاد کند:
گیج میشوید و به خود شک میکنید
در مورد خودتان حس بدی دارید
حس میکنید مدام مورد قضاوت هستید
به خاطر “نه” گفتن حس گناه میکنید
عصبانی میشوید
حس میکنید مورد احترام نیستید
حس میکنید رفتارتان را تحت کنترل ندارید
ویژگیهای شایع والدین سمی چیست؟
توجه به احساسی که والدینتان در شما ایجاد میکنند اولین قدم است. اما برخی از ویژگیها نیز وجود دارد که میتوانید به آنها توجه کنید، مثلا:
آنها ممکن است کنترل کننده باشند.
ممکن است از شما، انتخابهای شما و سبک زندگی شما انتقاد کنند.
ممکن است از نظر احساسی برایتان سخت باشد که خود را از آنها جدا کنید و انتخاب کنید یا اهداف خود را تعیین کنید.
ممکن است دائماً شما و کسانی که در زندگی شما هستند، مانند دوستان یا شریک زندگیتان را قضاوت کنند.
ممکن است بیش از حد نیازمند به نظر برسند.
ممکن است متوجه مشکل خود نباشند و بگویند شما یا سایر افراد زندگی تان مشکل دارید.
نحوه درست رفتار با والدین سمی
اگر برخی از این ویژگیهای سمی را در والدین خود میبینید، راههایی برای مقابله با این رفتارها وجود دارد. برای این منظور استراتژیهای زیر را امتحان کنید:
از تلاش برای راضی کردن آنها دست بردارید
طبیعی است که خواهان تایید والدین خود باشید، اما خشنود کردن والدین دارای رفتارهای سمی ممکن است غیرممکن به نظر برسد. به یاد داشته باشید که این زندگی شماست و شما باید موضوعات زندگیتان را انتخاب کنید و کاری را انجام دهید که احساس خوبی به شما میدهد. زندگی کردن بر اساس ارزشها و اهداف دیگران میتواند باعث شود که شما احساس نارضایتی و افسردگی کنید.
سوالات چالشی:
برای راضی نگه داشتن والدین خود چه میکنید، حتی اگر خودتان دوست نداشته باشید؟
چه کاری باید برای خود انجام دهید حتی اگر پدر و مادرتان مخالفت کنند؟
مرز تعیین کنید
تعیین مرز شاید یکی از بهترین راهکارهای رفتار با والدین سمی باشد. مرزها به ما کمک میکنند انتظارات و محدودیتهای روشنی برای رفتار دیگران با خودمان تعیین کنیم. آنها میتوانند به ایجاد فضای عاطفی و فیزیکی بین شما و والدینتان کمک کنند. ممکن است در کودکی مرزی برایتان وجود نداشته، بنابراین حالا تعیین مرز کردن برایتان دشوار به نظر میرسد. با این حال سعی کنید منصرف نشوید و به خاطر آرامش خودتان مرزها را تعیین کنید.
به یاد داشته باشید که محدود کردن تماس با والدینتان، نه گفتن به آنها، دیر آمدن یا زودتر رفتن اشکالی ندارد. حتی اگر لازم است هیچ ارتباطی با والدین خود نداشته باشید. شما چیزی به آنها بدهکار نیستید. روابط سالم بر اساس احترام ایجاد میشود و وقتی کسی بارها و بارها با شما بد رفتار میکند، احترام گذاشتن به او دشوار است.
سولاتی که شما را به فکر وامیدارد:
به چه مرزهایی با والدین خود نیاز دارید؟
برای تعیین این مرزها چه قدمی میتوانید بردارید؟
سعی نکنید آنها را تغییر دهید
تلاش برای تغییر افرادی که نمیخواهند تغییر کنند، میتواند شما را ناامید کند. در عوض، سعی کنید روی چیزهایی که میتوانید کنترل کنید تمرکز داشته باشید، مانند نحوه واکنش شما به والدین، انتخابها و رفتارتان.
سوالاتی که شما را به فکر وامیدارد:
چطور سعی میکنید والدین خود را تغییر دهید یا اصلاح کنید؟
وقتی نمیتوانید آنها را تغییر دهید چه احساسی دارید؟
با توجه به رابطه شما با والدینتان، چه چیزی در کنترل شماست؟
مراقب آنچه با آنها به اشتراک میگذارید باشید
اعتماد یک عنصر حیاتی در روابط سالم است، بنابراین اطلاعات شخصی خود را با کسانی که ثابت کرده اند قابل اعتماد هستند، به اشتراک بگذارید. شما موظف نیستید همه چیزهایی (یا هر چیزی) را که در زندگیتان میگذرد به آنها بگویید یا به سؤالات آنها پاسخ دهید. فقط آنچه را که برایتان مشکلی ندارد، به اشتراک بگذارید.
سولاتی که شما را به فکر وامیدارد:
بعد از به اشتراک گذاشتن اطلاعات با والدینتان چه احساسی دارید؟
به اشتراک گذاشتن چه چیزهایی حس امنیتتان را از بین میبرد؟
محدودیتهای والدین خود را بشناسید
اگر میدانید که والدینتان پس از یک ساعت از روز دچار فراموشی، پرخاشگری یا مشکلات دیگری میشوند، سعی کنید برای تماسهای تلفنی، ملاقاتها و جلسات خانوادگی زمان دیگری برنامهریزی کنید تا از بدترین رفتار آنها جلوگیری کنید.
این میتواند یک استراتژی مقابله ای موثر برای برخی از والدین باشد، اما شما مجبور نیستید زندگی خود را حول محور والدین تان برنامه ریزی کنید.
سولاتی که شما را به فکر وامیدارد:
آیا راههایی وجود دارد که بتوانید محدودیتهای والدین خود را برطرف کنید؟
آیا این سازشها واقعاً برای شما اثرگذار هستند؟ اگر نه، چه تغییراتی باید انجام دهید؟
رفتار با والدین سمی؛ استراتژی خروج داشته باشید
علی اصغر
خیلی عالی بودلذت بردم