سبک زندگی | راه حل های خفن ژاپنی ها برای خنک ماندن در گرم ترین هوا | برق از سرتان میپرد

سبک زندگی | گرمای شدید جهانی همه را کلافه کرده است؛ اما ظاهراً ژاپنی‌ها فنونی عالی برای کنار آمدن با گرما دارند که ریشه در فلسفه‌ای عمیق دارد.
اگر همین روزها به ژاپن سفر کنید هزاران گردشگر خارجی را با صورت‌های عرق‌کرده می‌بینید. اما به نظر می‌رسد که محلی‌ها احساس خنکی بیش‌تری می‌کنند یا لااقل راحت‌تر هستند. علتش چیست؟

شاید پاسخ این پرسش متعجب‌تان نکند. ژاپن را به نوآوری و تفکر خلاقانه‌اش می‌شناسند؛ پس احتمالاً روش‌های متعددی برای جان سالم به در بردن از حرارت ناجوان‌مردانه این روزها دارند.

با اینکه آن‌ها هم مثل هر کشور گرمازده دیگری عاشق وسایل تهویه هوا هستند، سبک‌های خلاقانه‌ای، از نصب هواکش‌های برقی روی لباس تا آداب مبتنی بر آب دارند.

راه‌حال‌هایی از این دست ویژگی کشوری است که سنت‌های باستانی‌اش با شهرهای فوق مدرن آمیخته شده و به سمت آینده‌ای بی‌انتها در حرکت است.
فضاهای ذن، ذهنیت ذن
به وضوح می‌شود در چهره هر گردشگر خارجی این جمله را دید که «می‌خواهم همین حالا از شر گرما خلاص شوم.» در موقعیت‌هایی مثل این یک مفهوم ژاپنی مرهمی مفید است.

«اهمیت گذرا بودن» هر چیزی را می‌توان به سادگی در این جمله خلاصه کرد که «این نیز بگذرد». این عبارت در فرهنگ ژاپن به این معنی است که همه چیزها در جهان زیبا، سیال و موقتی هستند ـ حتی گرمای ذوب‌کننده.

ریچارد لوید پری، روزنامه‌نگار ساکن ژاپن که در سال 2011 کتابی درباره سونامی ژاپن نوشت، در مصاحبه‌ای با نشریه ساوث‌چاینا پست، این نظریه را مطرح کرد که :

«مواجهه ژاپنی‌ها با هوای خشن به شخصیت آن‌ها شکل داده است. زلزله‌ها، فصول سخت و توفان، میرایی یا پذیرش را در روان ژاپنی‌ها نهادینه کرده است.»

اگر نمی‌توانید بپذیرید که هر چیزی، حتی گرمای ذوب‌کننده، گذراست، می‌توانید به فضاهای ذن واقعی و محلی بروید. در شهر کیوتو، باغ معبد هیان جینگو، به معنای واقعی کلمه واهه‌ای برای تنفس هوای تازه است. این باغ، زیر سایه‌ درختان افرا و گیلاس که در احاطه یک استخر قرار گرفته‌اند، گویی ورودی به یک بعد آرامش‌بخش‌تر است.

در مرکز این باغ پلی وجود دارد که به درستی پل صلح نامیده می‌شود و صدها فورین ـ زنگوله‌های شیشه‌ای ـ که نمادی برای محافظت از شرارت هستند از لبه‌های آن آویزان شده‌اند. این زنگلوله‌ها یادآوری ظریفی از بادهای خنک هستند. وقتی با این زنگوله‌ها احاطه می‌شوید و ماهی‌های تپل کپور آرام و تنبل-مآبانه زیر پای‌تان شنا می‌کنند، آرامش همه وجودتان را فرا می‌گیرد.
مد فوقِ پاکتی و مجهز به فن
گردشگران چه در بازار غذاهای خیابانی باشند چه در معبد شینتو، برای خنک کردن خودشان سعی می‌کنند لباس‌‌های کم‌تری بپوشند. اما ژاپنی‌ها خودشان از لباس کم نمی‌گذارند.

یوری کث، که در یوکوهاما بزرگ شده است، توضیح می‌دهد که لباس‌های گشاد ورای اینکه امکان گردش آزادانه هوا در اطراف اعضای بدن را فراهم می‌کنند، در فرهنگ مد سنتی ژاپن نیز پذیرفته شده‌اند.

«هنوز هم پوشیدن لباس‌های برهنه در ژاپن پذیرفته نیست. بنابراین ژاپنی‌ها لباس‌های خنک‌تری را انتخاب می‌کنند اما هم‌چنان شیک لباس می‌پوشند.»

اما برخی از طراحان مد نیز راه‌های خلاقانه‌ای برای تولید لباس‌های خنک‌کننده پیدا کرده‌اند. آن‌ها لباس‌هایی از پارچه‌های نازک تولید می‌کنند که عرق را جذب و سریع خشک می‌کند.

بعضی نیز شلوارهای بسیار گشاد از جنس پارچه‌های چتر می‌پوشند. این نوع شلوارها را ابتدا کارگران ساختمانی می‌پوشیدند که می‌خواستند خودشان را خنک نگه دارند.

اگر لباسی با فناوری بالاتر بخواهید، ژاکت‌های پف‌کرده با فن‌های قدرتمندی که روی آن‌ها نصب شده است، گزینه خوبی است. بنابراین اگر در هرم گرمای تابستانی در ژاپن عابرانی را دیدید که کاپشن پوشیده‌اند، دلتان برای‌شان نسوزد. این ژاکت‌ها درواقع مجهز به سیستم خنک‌کننده هستند.

راه‌حال‌های نمکی
امکان ندارد از کنار ساختمانی در ژاپن عبور کنید و با دستگاه‌های خودکار فروش خوراکی مواجه نشوید. با اینکه از بطری‌های آب استقبال می‌شود، اما یک نوشیدنی واقعاً خود جنس است. می‌گویند که «عرق پوکاری»، به خاطر ترکیب الکترولیتی‌اش که در بدو امر از ترکیبات سرم‌های تزریقی، الهام گرفته شده، شما را سریع‌تر خنک می‌کند. در اوج گرما این نوشیدنی بالاترین فروش را دارد. اما برخی نیز موفقیت این نوشیدنی را به قدرت تبلیغاتی آن نسبت می‌دهند. در سال 2014، این شرکت برچسب‌های حساس به گرما را در ایستگاه‌های اتوبوس نصب کرده بود که با عبور حرارت از 30درجه رنگشان قرمز می‌شد.

اگر دستگاه‌های سیار فروش خوراکی در دسترس نباشید می‌توانید در ژاپن وارد فروشگاه‌های فروش مواد خوراکی بشوید تا نه‌تنها از خنکای ناشی از تهویه هوا برخوردار شوید بلکه یک بسته آب‌نبات آلوی نمکی خریداری کنید و به کمک آن‌ها سطح سدیم خون‌تان را بازیابی کنید.
صحبت به زبان تابستانی
تعجبی ندارد که در فرهنگ ژاپن واژگان زیادی حول گرما شکل گرفته است. این زبان مشترک کارکرد دارد. اگر کسی به شما بگوید فراد هوا «کوکوشو» (گرمای شدید حدود 35درجه) خواهد بود، برطبق آن لباس می‌پوشید. اگر به شما بگویند فردا به خاطر «کونپو» (نسیم تابستانی) هوا گرم ولی قابل تحمل است، که چه بهتر. اگر از «ناسوبیت» ـ خستگی مفرط تابستانی ـ در عذاب هستید و دوست دارید روی کاناپه خانه‌تان لم بدهید و یک عدد نوشیدنی پوکاری بنوشید، هم برای فعالیت‌تان اسمی وجود دارد: شوکیبارای (تقریباً یعنی خوشحال کردن ذهن و بدن برای دور کردن گرما).

در این زمان‌ها بسیاری از کانال‌های تلویزیونی ژاپنی فیلم‌های ترسناک را مجددا پخش می‌کنند. باوری وجود دارد که فیلم‌ها قدرت‌ «خنک‌کنندگی» دارند و ستون فقرات را می‌لرزانند. البته ممکن است به پشیمانی بعدش نیرزد.

شاید به همین دلیل است که جشنواره سنتی «اوبون»، به افتخار ارواح درگذشتگان، در ماه آگوست برگزار می‌شود. ژاپنی‌ها باور دارند که در این مدت ارواح مردگان موقتاً یکبار دیگر روی زمین راه می‌روند.

هماهنگی فلسفی
در این فصل خوردن «خورشت کاتسو» عاقلانه است. ژاپنی‌ها هم مانند بسیاری از فرهنگ‌ها در سراسر آسیا، باور دارند خوراکی‌های تند و ادویه‌ای می‌توانند خستگی را در روزهای گرم برطرف کنند یا حتی باعث شوند که عرق کنید و به دنبال آن خنک شوید.

در ایجاد هماهنگی بین آنچه می‌خورید و هوای محیطی که در آن زندگی می‌کنید، فلسفه‌ای هست. در ژاپن سیستم‌های تهویه در مکان‌های عمومی روی درجه‌ای متوسط تنظیم شده‌اند تا هوا بیش‌ازاندازه خنک نشود.

این استراتژی علاوه بر آنکه در راستای حفظ انرژی عمل می‌کند، کمک‌تان می‌کند با دمای محیط تنظیم باشید.
دور کردن گرما با خنک کردن زمین
فروشندگان ژاپنی مدام با سطل به اطراف آب می‌پاشند. این کار فراتر از تمیزی کارکردهای دیگری دارد. این شیوه‌ سنتی در ژاپن که «اوچی‌‌میزو» نامیده می‌شود می‌گوید برای خنک کردن هوای فضا و کم کردن غبار باید با دست یا سطل به زمین آب بپاشید. فدراسیون آب ژاپن ده‌ها سال پویش برگزار کرده تا شهروندان را تشویق به آب‌پاشی کند (ترجیحا با آب جمع‌شده از باران نه هدر دادن آب شرب.)

مطالب علمی زیادی وجود ندارند که اوچی‌میزو را تأیید کنند. اما آزمایشی که توسط یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه دلفت در هلند انجام شده نتیجه‌گیری می‌کند:

«آب‌پاشی ظرفیت دارد تا در مناطق شهری آسفالت‌شده از حرارت بالای محیط بکاهد.»

فرهنگ‌های باستانی شیوه‌های خاص خودشان را برای خنک ماندن در فصول گرم داشته‌اند.