حقوق بازنشستگان در ایران بر اساس قوانین و مقرراتی تعیین میشود که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله طبقه بازنشستگان، نوع شغل و زمان خدمت است. در ایران، بازنشستگان به دو دسته عمومی و ویژه تقسیم میشوند.به طور کلی، حقوق بازنشستگان شامل حقوق پایه، بیمههای اجتماعی، بیمه تکمیلی، روزهای تعطیل و تعطیلات سالانه، یارانهها و منافع دیگر است. همچنین، سازمان تامین اجتماعی در صورت لزوم میتواند تغییراتی در حقوق بازنشستگان اعمال کند.یکی از عوامل مهم در تعیین حقوق بازنشستگان، سابقه کاری آنهاست. سالهای کاری فرد در سازمان یا شرکتی که در آن کار میکرده است، به عنوان یک شاخص مهم برای محاسبه حقوق بازنشستگی استفاده میشود. در ایران، برای محاسبه حقوق بازنشستگان از یک فرمول استاندارد استفاده میشود که نرخی از حقوق ماهانه و سابقه کار را در نظر میگیرد.سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرد: پرداخت ۲۵درصد مابهالتفاوت متناسبسازی حقوق مستمریبگیران سال جاری و افزایش سالانه مستمریها در احکام بازنشستگان اعمال شده و متناسبسازی بازنشستگان تامین اجتماعی به طور کامل صورت گرفت.
از طرفی صندوقهای بازنشستگی با مشکل کاهش ضریب پشتیبانی نسبت بیمه پردازان به مستمریبگیران و نیز مطالبات سازمان تامین اجتماعی از دولت رو به رو هستند، بنابراین صندوقها در تامین منابع برای اجرای متناسبسازی با مشکلات زیادی همراه هستند.
مرکز روابط عمومی و امور بین الملل سازمان برنامه و بودجه کشور در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد: پرداخت ۲۵درصد مابهالتفاوت متناسبسازی حقوق مستمریبگیران در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمریها در احکام بازنشستگان اعمال شده و در عمل متناسبسازی بازنشستگان تامین اجتماعی به طور کامل صورت گرفته و از ابتدای سال جاری به تمام مشمولان در حال پرداخت است.
این سازمان در پاسخ به تذکر علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، مبنی بر پرداخت ۲۵ درصد مابهالتفاوت مستمری بازنشستگان، اعلام کرد: بر اساس بند (ب) ماده (۱۲) قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کل کشور، مقرر شده است، سازمان تأمیناجتماعی مطابق قوانین مربوطه در طول اجرای قانون برنامه، حقوق بازنشستگان و مستمریبگیران را متناسبسازی نماید.
در ادامه اطلاعیه سازمان برنامه و بودجه کشور آمده است: سازمان تأمین اجتماعی در اجرای ماده قانونی فوق، طی سالهای ۱۳۹۹ و۱۴۰۰، ۷۵ درصد متناسبسازی حقوق مستمریبگیران خود را اجرا کرده است. مبنای متناسبسازی، رساندن مستمری فعلی فرد به نسبت اولین مستمری به حداقل دستمزد همان سال بوده است. ۲۵درصد مابقی نیز در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمریها در احکام بازنشستگان اعمال شده و در عمل متناسبسازی بازنشستگان تأمین اجتماعی بهطور کامل صورت گرفته است و از ابتدای سال جاری به تمام مشمولان در حال پرداخت است.
سازمان برنامه و بودجه کشور سپس افزوده است: با وجود اقدامات انجامشده توسط سازمان در اعمال کامل متناسبسازی و پرداخت مستمری با لحاظ متناسبسازیهای یادشده، با توجه به نرخ تورم موجود و افزایش هزینههای زندگی، بازنشستگان درخواست مجدد مبنی بر افزایش مستمری ماهیانه را دارند که افزایش مجدد مستمریها بدون در نظرگرفتن محاسبات بیمهای و منابع مالی و مجوز قانونی، سازمان تأمین اجتماعی را با بحرانهای اساسی مواجه خواهد کرد.
این سازمان در پایان تصریح کرده است: با عنایت به توضیح یادشده، ۲۵ درصد مورد ادعای نماینده مجلس شورای اسلامی از ابتدای سال جاری اجرایی شده و در حال پرداخت است.
در حالی که همچنان صحبتها دربارهی احتمال افزایش سن بازنشستگی داغ است، این سوال مهم مطرح میشود که آیا قرار است حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی بیشتر شود؟
در شرایطی که همچنان صحبتها دربارهی احتمال افزایش سن بازنشستگی داغ است، به دلیل تورم بالایی که اقتصاد ایران را به اسارت خود درآورده، درخواست افزایش حقوق هر روز شنیده میشود؛ روزی از زبان کارگران، روزی دیگر از زبان بازنشستگان.آنطور که در آخرین خبرها آمده، مستمری بازنشستگان، ازکارافتادگان و بازماندگانی که مشمول قانون تامین اجتماعی هستند و دریافتی آنها حداقل چهار میلیون و 179 هزار و 750 تومان و کمتر است، به میزان 27 درصد بالا میرود و البته سایر سطوح مزدی هم حداقل 21 درصد به دریافتیشان اضافه میشود.
درباره حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی هم چند سالی میشود موضوع همسانسازی مطرح شده است که در این باره رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، از تصویب لایحه همسانسازی حقوق تمام بازنشستگان شامل کشوری، لشکری و تامین اجتماعی در کمیسیون متبوعه خبر داده است و حالا باید منتظر ماند و دید سرنوشت آن در صحن علنی چه خواهد شد؟
فعالان کارگری میگویند در دور قبل همسانسازی که در سال 99 انجام شد، دولت اعتبار جداگانهای را به صندوقهای کشوری و لشکری اختصاص داد و حقوق این دسته از بازنشستگان افزایش پیدا کرد. اما نکتهای که در این بین قابل توجه است این است که بودجهای از خزانه دولت برای بازنشستگان کارگری در نظر گرفته نشد و آنچه با منابع تامین اجتماعی به اجرا درآمد، نمیتوان نامش را همسانسازی گذاشت بلکه یک متناسبسازی بدون یال و دم و اشکم بود که انتقادات زیادی را به دنبال داشت.
حالا خواسته بازنشستگان این است که نمایندگان مجلس، جامعه هدف را در جریان همسانسازی و جزئیات دقیق آن قرار دهند و به طور دقیق مشخص کنند که سهم 65 درصد از بازنشستگان کشور که مستمریبگیر صندوق تامین اجتماعی هستند، از این اقدام چقدر است؟ به گفته آنها اگر قرار باشد باز هم بازنشستگان کارگری از شمول طرح خط بخورند، بیعدالتی گستردهای رخ خواهد داد.
موضوع افزایش سن بازنشستگی هم که اینبار در برنامه هفتم توسعه بر سر زبانها افتاد و البته بعدا توسط کمیسیون اجتماعی مجلس رد شد، دیگر موضوع مهمی است که هرچند کارشناسان با توجه به نبود توازن میان منابع و مصارف صندوقهای بازنشستگی و تجربه کشورهای توسعهیافته اجرای آن ضروری میدانند، اما آخرین نظرسنجی که توسط مرکز پژوهشهای مجلس انجام شده حاکی از این است که اکثریت بازنشستگان میگویند سن بازنشستگی باید از این هم کمتر باشد.
پیشتر، نعمتا… ترکی- مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری در این باره گفته بود که «حداقل سن بازنشستگی در دنیا ۶۰ سال است ولی ما کمتر به آن توجه کردهایم و میانگین سن بازنشستگی ما الان حدودا ۴۸ سال است.»
مرکز پژوهشهای مجلس در این زمینه دست به نظرسنجی زده است که نشان میدهد میانگین سن مناسب مردان برای بازنشستگی ۵۵ سال و سن مناسب زنان ۴۸ سال است.
گروهی از کارشناسان اما میگویند سن بازنشستگی بر اساس سن امید به زندگی تعریف میشود و بنابراین باید با آن مطابقت داشته باشد. از آنجایی که قانون بازنشستگی مربوط به 90 سال قبل است، امید به زندگی در آن زمان حدود 50 سال بود. بنابراین افراد بعد از 30 سال خدمت در سن 50 تا 55 سالگی بازنشسته میشدند اما حالا سن امید به زندگی به 75 سال رسیده است. اما آنها انجام هر گونه اصلاحاتی را مشروط به گذر زمان یا همان اجرای تدریجی میدانند.
عباسعلی
با سلام قانون همسان سازی بازنشستگان کشوری چه شد مگه تامین اجتماعی فقط محق است