طیبه حسینی سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه در برنامه رادیو اقتصاد گفت: طرح کالابرگ آن طور که در سال ۱۴۰۲اجرا شد، عنوان شده بود که در کنار یارانه نقدی دولت کالابرگ الکترونیک اجرا شود، اما در سال ۱۴۰۲ با توجه به اینکه منابع اضافه تری از مبلغ یارانه نقدی برای کالابرگ الکترونیک لحاظ نشده بود، طرح کالابرگ الکترونیک انجام شد و با طرح های تشویقی و فجرانه عنوان شد که افراد دهک های یک تا ۷ توانستند از طرح کالابرگ استفاده کنند.
به گفته او، در سال ۱۴۰۳ عنوان شد که از محل حذف یارانه افراد پردرآمد منابع انجام طرح کالابرگ الکترونیک تامین شود و طبق آیین نامه که وزارت تعاون با همکاری سازمان هدفمندی تصویب کردند، شاخص هایی برای شناسایی پردرآمد مطرح شد.
حسینی ادامه داد: حذف یارانه پردرآمدها ۵ شاخصه اصلی از قبیل املاک، خودرو از مبلغی بالاتر باشد، درآمدافراد در این موارد ذکر شده است که بدلیل آنکه ۳ آبان به وزارت تعاون ابلاغ شد، تاکنون اجرا نشده است و اینکه تا پایان سال اجرا شود یا خیر، وظیفه این وزارتخانه است.
سخنگوی سازمان هدفمندی یارانهافزود:در لایحه بودجه ۱۴۰۴ پیشنهاد شده بود که اگر افرادی تقاضای دریافت یارانه بصورت کالابرگالکترونیکی دارند می توانند با سازوکاری که سازمان هدفمندی مشخص می کند، درخواست خود را ثبت و یارانه دریافت کنند. اما در لایحه بودجه ۱۴۰۴ نمایندگان مجلس بدنبال حذف یارانه دهک های ۸ و ۹ و برخی افراد دهک ۱۰ یارانه بگیر هستند تا منابع حذف یارانه این دهک ها بصورت کالابرگ به افراد دیگر جامعه تخصیص داده شود. حال اگر پیشنهاد نمایندگان مجلس به تایید شورای نگهبان و ابلاغ دولت برسد، وزارت کار مکلف می شود افراد پردرآمد شناسایی و از محل حذف منابع، کالابرگ را اجرا کند.
او با بیان اینکه در هر دهکی ۷ تا ۸ میلیون سرپرست خانوار وجود دارد، افزود: اگر لایحه مصوب و ابلاغ شود، افراد پردرآمد شناسایی و از محل حذف کالابرگتامین می شود.
حسینی با بیان اینکه پرداخت یارانه دی ماه کماکان نقدی خواهد بود، گفت:بنابر تجربه سنوات قبل، از پرداخت یارانه بصورت کالابرگ استقبالی نمی شود و در سال ۱۴۰۲ با یارانه تشویقی و فجرانه بخشی از دهک ها استفاده کردند.
افزایش یارانه نقدی
طرح پیشنهادی یک نماینده مجلس برای حذف ۱۵۰ میلیارد دلار یارانه پنهان و پرداخت مستقیم یارانه نقدی به هر ایرانی، وارد مرحله جدیدی شده است.
فارس نوشت: ابوالفضل ابوترابی، نماینده مجلس طرحی را برای برگزاری همهپرسی به منظور حذف یارانههای پنهان و پرداخت یارانه نقدی به هر ایرانی مطرح کرده است.
وی اظهارکرد: سالانه حدود ۱۵۰ میلیارد دلار یارانه آشکار و پنهان در کشور پرداخت میشود که بیشتر به آب، برق، گاز، بنزین، گازوئیل، نان و دارو اختصاص دارد.
ابوترابی پیشنهاد داد: مدل نروژ در پرداخت یارانه مستقیم اجرایی شود و یارانه به صورت مستقیم به افراد پرداخت شود؛ وی برآورد کرد که این یارانه مستقیم حدود ۱۰ میلیون تومان باشد تا افراد خودشان مصرفشان را مدیریت کنند. ابوترابی پیشتر طرح انتقال پایتخت از تهران به نقطهای دیگر را پیگیری کرده بود.
واکاوی اصل هدفمندی یارانهها
اصل هدفمندی یارانهها با هدف توزیع عادلانهتر منابع و کاهش نابرابریها در مصرف انرژی و کالاهای اساسی مطرح شده است. این رویکرد میتواند با حذف یارانههای پنهان و تخصیص مستقیم منابع به افراد، از اسراف و مصرف بیرویه جلوگیری کرده و عدالت اجتماعی را تقویت کند.
در این راستا، احمد قدسی، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه هدفمندی یارانهها به عنوان مهمترین کار بر زمینمانده اقتصادی دولت در جهت مدیریت انرژی است، گفت: در طرح هدفمندی یارانهها در سال ۱۳۸۹، قیمت حاملهای انرژی تقریبا به میزان یکسوم آزاد شد. بنابر طرح اولیه قرار بود که قیمتها شناور شود اما پس از مداخلات مجلس، قیمتها به صورت ثابت تعیین شد. رشد قیمت در برخی حاملها قابل توجه بود؛ مثلا گازوئیل از ۱۶.۵ تومان به ۳۰۰ تومان و بنزین از ۱۰۰ تومان به ۴۰۰ تومان افزایش یافت. همچنان که امروز در خصوص آثار تورمی این کار اغراق میشود، همان موقع نیز عدهای در رسانهها از تورم ۷۰۰ درصدی و ۵۰۰۰ درصدی در صورت اجرای هدفمندی میزدند اما در نهایت مشاهده کردیم که هدفمندی یارانهها حدود ۵ درصد تورم در کشور ما ایجاد کرد.
وی افزود: برای محاسبه تورم حاصل از هدفمندی یارانهها که از دیماه ۸۹ آغاز شد، باید روند تورم ماهانه ماههای قبل و بعد از آن را در نظر بگیریم. بر اساس آمار بانک مرکزی، تورم ماهانه شهریور، مهر، آبان و آذرماه بهترتیب معادل ۰.۹، ۱.۸، ۰.۹ و ۱.۵ درصد بوده که با این حساب، میانگین تورم ۱.۳ درصد بوده است. پس از اجرای هدفمندی، تورم ماهانه در دیماه ۲.۷، بهمن ۲.۶ و اسفند ۳.۴ درصد بود و میانگین آن ماهانه ۲.۹ درصد ثبت شد.
از ماه فروردین، این عدد به حوالی میانگین سابق خود بازمیگردد، به گونهای که تورم فروردین و اردیبهشت هرکدام ۱.۶ درصد، خرداد ۱.۳ و در تیرماه ۰.۳ درصد بوده که میانگین آن معادل ۱.۲ درصد تورم ماهانه بوده است.
بنابراین میتوان گفت که آثار تورمی هدفمندی یارانهها در سال ۸۹ در سه ماه پس از هدفمندی تخلیه شده و در طول این سه ماه، به طور متوسط ماهانه ۱.۶ درصد تورم بیشتری ایجاد کرده و به این ترتیب در مجموع معادل ۵ درصد تورم ناشی از هدفمندی یارانهها داشتهایم.
وی با اشاره به نمودار تورم نقطهبهنقطه سه ماهه اشاره داشت، تورم سه ماهه نیز پیش و پس از هدفمندی معادل ۴.۳ و ۴.۶ درصد بوده و در دوره سه ماهه اجرای هدفمندی یارانهها معادل ۸.۸ درصد بوده است که با این حساب، فقط حدود ۴.۵ درصد تورم ناشی از هدفمندی یارانهها داشتهایم.
کارشناس انرژی ادامه داد، پس از اجرای هدفمندی یارانهها در بین گروههای مختلف کالاها و خدمات مصرفی، به ترتیب در سه بخش «حملونقل»، «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها» و «خوراکیها و آشامیدنیها» تورم ایجاد شد و سایر گروههای کالایی افزایش تورمی نداشتند.
در بخش حملونقل که بیشترین تورم را شاهد بودهایم، طی سه ماه پس از هدفمندی، جمعا ۱۸ درصد افزایش تورم داشتهایم. در همان دوره، در بخش «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها» جمعا ۶.۵ درصد و در بخش خوراکیها و آشامیدنیها نیز جمعا ۳ درصد افزایش تورم داشتهایم.
احمد قدسی توضیح داد: در سایر گروههای کالایی نظیر پوشاک و کفش، لوازم منزل، بهداشت و درمان، ارتباطات، تحصیل و رستوران و هتل نیز پس از اجرای هدفمندی، افزایش تورم نداشتیم.
وی تصریح کرد: پس از اجرای هدفمندی یارانهها در سال ۸۹ و پرداخت یارانه ۴۵ هزار تومانی در آن زمان، یک خانواده چهار نفره ماهانه ۱۸۰ هزار تومان یارانه دریافت میکرد که برای اکثریت جامعه افزایش درآمدی بیش از افزایش هزینهها را موجب شد.