بانک مرکزی در بخشنامه‌ای به شبکه بانکی، دستورالعمل اجرائی اعطای تسهیلات خرد را ابلاغ کرد. در این بخشنامه آمده است: از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری موظف هستند، تسهیلات خرد اعطایی را بر اساس شرایط، امتیاز اعتباری، رتبه اعتباری داخلی و سقف اعتبار مشتری در قالب قرارداد‌های فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، مرابحه، جعاله و قرض‌الحسنه به مشتری پرداخت کند.
فوری؛اطلاعیه جدید کانون بازنشستگان تامین اجتماعی | خبر خیلی خوش برای بازنشستگان تامین اجتماعی
خبر خوش برای بازنشستگان | افزایش ۴۰ درصدی حقوق بازنشستگان کلید خورد
قیمت گوشت امروز ۱ آذر ماه | گوشت آبگوشتی کیلویی چند؟+ جدول
خبر مهم برای بازنشستگان | متناسب سازی حقوق بازنشستگان لغو شد؟در این بخشنامه همچنین آمده است، اعطای تسهیلات در قالب «کارت اعتباری مرابحه» تا سقف حداکثر سیصد میلیون تومان در سطح همه مؤسسات اعتباری، به هر شخص متقاضی واجد شرایط در چهارچوب ضوابط مربوط مجاز بوده، در سقف تسهیلات خرد به متقاضی در هر مؤسسه محسوب می‌شود.
همچنین در اعطای تسهیلات خرد به مشتری فاقد سابقه و امتیاز اعتباری، مؤسسه اعتباری می‌تواند متناسب با سطح درآمد مشتری و توان بازپرداخت اقساط توسط وی، با اخذ حداکثر دو مورد از وثایق و تضامین مقرر، برای بار نخست تا سقف 100 میلیون تومان در سطح تمامی مؤسسات اعتباری تسهیلات خرد اعطا نماید. از سوی دیگر تأکید شده، دریافت وثیقه نقدی نیز از مشتری در اعطای تسهیلات خرد، در قالب انواع سپرده‌ها ممنوع است.
مردم چه می‌گویند؟
اگرچه این وام و تسهیلات آن نظیر کاهش تعداد ضامن یا پرداخت فوری مبلغ یا افتتاح حساب به‌صورت غیرحضوری می‌تواند برای عده‌ای مطلوب و راهگشا باشد اما مردم کوچه و بازار نظرات دیگری در این باره دارند.
مرتضی کاسب است و در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «این حرکت بانک بیشتر بنگاه‌داری است. کسی که 750 میلیون داشته باشد یا بیشتر چرا باید این مبلغ را در بانک بخواباند تا 300 تومان وام بگیرد؟ خب می‌رود خریدوفروش می‌کند یا مثلاً یک واحد 75 متری را بازسازی یا تکمیل می‌کند، می‌فروشد و بیشتر هم گیرش می‌آید.»
مصطفوی کارمند است. او می‌گوید: «تجربه من از این وام تجربه خوبی بود. منزلم را فروخته بودم و برای تهیه مسکن جدید حدود 700 میلیون کم داشتم. برای مدت یک ماه مبلغ 2 میلیارد را که از فروش خانه عایدم شده بود به نام خودم و همسرم به‌صورت سپرده در حساب گذاشتم و پس از یک ماه هر کدام 300 میلیون وام گرفتیم و 600 میلیون عایدمان شد. البته اقساطش برایمان سنگین است؛ اما ارزشش را دارد؛ چون خانه‌ای که معامله کردیم روزبه‌روز بالاتر می‌رود. ضمن اینکه می‌توانستیم مدت‌زمان بیشتری همین مبلغ را بخوابانیم تا اقساط برایمان سبک‌تر شود؛ ولی چون امکان بازپرداخت اقساط یکماهه را داشتیم همین شرایط را انتخاب کردیم.»
مهران دردشتیان نظر دیگری دارد، او می‌گوید: «بدی این وام این است که علاوه بر اینکه فیش حقوقی خودت هست بایستی ضامن معتبر هم داشته باشید! دیگر وقتی فیش حقوقی هست ضامن برای چیست؟! دیگر در این دوره و زمانه آن‌قدر مشکلات هست که کسی ضامن کس دیگر نمی‌تواند بشود.»
نظرمحمد ارونقی، شهروند تهرانی به‌گونه‌ای دیگر است: «به نظرم وام به صرفه‌ای است. اطلاعات قیدشده در این سایت مربوط به سقف وام است. جدول مربوط به این وام رو سرچ کنید می‌بینید با سپرده در حد توانتان می‌توانید وام مناسب با خودتان را دریافت کنید؛ مثلاً با 50 میلیون سپرده یکماهه می‌توانید 20 تومان ششماهه وام بگیرید.»
رضا ایزدیار مستأجر است و می‌گوید: «500 میلیون تومان موجودی دارم و 500 میلیون تومان دیگر را در قالب پول پیش یا رهن دست صاحبخانه دارم. می‌خواهم پول موجودم را در بانک ملی سپرده‌گذاری کنم و با گرفتن وام برای سال آینده از تورم و بالا رفتن قیمت ودیعه مسکن عقب نیفتم. اقساطش را هم با تعداد ماه‌های بیشتر برای سپرده‌گذاری و انتظار کمی تعدیل می‌کنم؛ اما هر چه باشد از اجاره‌های گزاف که انگار پولمان را در چاه ویل می‌ریزیم بهتر است.»
سهیلا داوری معتقد است: «در بسیاری از کشورها تمرکز بانک‌ها بر دادن وام خرد و کوچک به افراد عادی جامعه است با این روش منافع بانک صددرصد تضمین می‌شود؛ چون ریسک سرمایه‌گذاری بانک تقریباً صفر است؛ ولی با بررسی عملکرد گذشته بانک‌های ما متوجه این حقیقت تلخ می‌شویم… وام بزرگ و قلمبه به افراد خاص!»
خانم لواسانی هم درباره عملکرد بانک‌ها بدبین است و می‌گوید: «بانک‌ها بدون استثنا وام می‌دهند. اول به مدیران، دوم کارمندان خودشان، سوم نهادها، چهارم به خانواده و وابستگان… آخر کار اگر چیزی ماند به مشتریان و سپرده‌گذاران. بقیه هم فی‌امان‌الله… اگر غیر از این هست بنویسید!»
جواد غلامی هم انگار فصل‌الخطاب این نظرات را ارائه می‌دهد و می‌گوید: «بانک‌ها در هوای آفتابی از شما چتر می‌گیرند و در هوای ابری همان چتر را به شما می‌دهند.»
آیا بانک‌ها باز هم سنگ‌اندازی می‌کنند؟
یکی از سایت‌ها در این باره می‌نویسد: «درحالی‌که در یکی دو سال اخیر، فرآیند دریافت تسهیلات از شبکه بانکی برای بسیاری از مردم، دشوار بوده است، حال به نظر می‌رسد، با ابلاغیه جدید بانک مرکزی به بانک‌ها برای پرداخت وام 300 میلیونی، پرده‌ای جدید از چالش بانک‌ها با متقاضیان رونمایی شود، چون در گذشته نیز با وجود تأکید مقامات مسئول نظیر وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی، مبنی بر ارائه تسهیلات خرد به مردم با درنظر گرفتن سازوکار اعتبارسنجی، شاهد سنگ‌اندازی بسیاری از بانک‌ها بودیم. به‌گونه‌ای که برای دریافت وام 50 میلیون تومانی، بعضاً سه ضامن رسمی درخواست و عملاً متقاضی از گرفتن وام منصرف می‌شد؛ رویه‌ای که حتی با انتقاد خاندوزی وزیر اقتصاد نیز مواجه شد.»
وام وسوسه‌انگیز 300 میلیونی
وام 300 میلیونی برخی بانک‌ها از گزینه‌های جذاب پیشنهادی برای بسیاری از خانواده‌هاست. به‌خصوص که با وجود بالا بودن مبلغ وام کارمزد آن تنها 4 درصد است.
در همین رابطه بانک‌های ملی و سپه جداولی را برای مشتریان خود ارائه کرده‌اند تا متقاضیان با توجه به شرایط خود به درک درست‌تری از چگونگی اعطای وام نائل آیند. اما معمولاً و برای قشر متوسط نیل به این هدف با ناامیدی همراه است. چرا که مطابق جداول پیشنهادی، برای ایده‌آل‌ترین مبلغ وام که همان 300میلیون است درخواست‌کننده باید با سپرده‌گذاری رقمی حدود 476 میلیون و 200 هزار تومان به مدت یکساله، 300 میلیون را دریافت کند و تنها در این صورت است که می‌تواند کمترین مبلغ بازپرداخت اقساط را در طولانی‌ترین گزینه جدول که 60 ماهه یا طی 5 سال است، با اقساط ماهیانه حدود پنج میلیون و 455 هزار تومان انتخاب کند.
یا مثلاً اگر فردی 300 میلیون داشته باشد و آن را برای سه ماه در صندوق قرض‌الحسنه سپرده‌گذاری کند می‌تواند بعد از سه‌ماه 300 میلیون وام بگیرد. البته اقساط وام 300 میلیون در حالت بازپرداخت ششماهه، به طور متوسط 60 میلیون تومان است، اما اگر گزینه بازپرداخت 24 ماه انتخاب شود، اقساط وام 300 میلیونی بانک ملی ماهی 13 میلیون و 636 هزار تومان خواهد بود.
مطابق همین جدول، سریع‌ترین روش دریافت وام 300 میلیونی بانک ملی سپرده‌گذاری مبلغ 750 میلیون تا شش میلیارد تومان برای یک ماه است. بعد از یک ماه، هم 300 میلیون تومان وام می‌گیرید و هم می‌توانید سپرده خود یعنی 750 میلیون تومان را برداشت کنید و البته هرچه این سپرده چرب‌تر باشد، مثلا تا 6 میلیارد، بازپرداخت اقساط آن طولانی‌تر و به میزان کمتر خواهد شد.
در واقع طبق ستون‌های جدول طول دوره سپرده‌گذاری برای دریافت وام 300 میلیونی بانک ملی، حداقل یکماهه و حداکثر 12 ماه خواهد بود. دوره بازگشت وام حداقل ششماهه است، اما گزینه‌های دیگری مثل یک سال، 19 ماه، دو سال، 30 ماه، سه سال، 42 ماه، چهار‌ساله، 54 ماه و حداکثر پنج‌ساله هم دارد که می‌توانید انتخابشان کنید. هرچقدر زمان بازگشت وام کوتاه‌تر باشد، تسویه‌حساب زودتر انجام می‌شود، ولی از آن طرف رقم اقساط ماهانه بالا خواهد رفت. سود وام بانکی در حالت عادی 23 درصد است، اما در طرح قرض‌الحسنه سودی برای بانک وجود ندارد و تنها اقساط ماهانه با احتساب کارمزد چهار درصد محاسبه می‌شود.
نکته ظریف ماجرا هم اینکه وام 300 میلیونی به شکل امتیاز پرداخت می‌شود و برای دریافت مبلغ وام بیشتر باید امتیاز بالاتری کسب کنید. حالا امتیاز بالا چیست؟ این که سپرده‌های بیشتری داشته باشید یا از گردش‌های مالی کلان با صفرهای بی‌شمار در حسابتان استفاده کنید و حتماً مبالغی قابل‌توجه نیز ته حسابتان باقی بماند.
جان کلام اینکه هرچقدر زمان بازگشت وام کوتاه‌تر انتخاب شود، پرداخت اقساط زودتر تمام می‌شود؛ ولی از آن طرف رقم اقساط ماهیانه بالا خواهد رفت. رقم وام پرداختی به هر شخص در نهایت بر اساس میزان سپرده و مدت زمانی که منتظر مانده مشخص می‌شود و تا سقف 300 میلیون تومان بوده، گرفتن مبالغ کمتر وام نیز امکان‌پذیر است.
_zpdm.png){kind=icon}
این وام محسنات هم دارد
البته از خوبی‌های این مدل وام این است که اصل سپرده بعد از گرفتن وام، قابل برداشت است و حبس نمی‌شود.
امتیاز دیگر اینکه افراد می‌توانند بدون مراجعه حضوری به بانک و با استفاده از نرم‌افزار همراه بانک، افتتاح حساب کرده، امکان استفاده از تسهیلات 300میلیونی را پیدا کنند. در این طرح از تعدد ضامن نیز خبری نیست.
و دیگر اینکه در مدت کوتاه قابل دریافت است و دیگر نیازی به رفت‌وآمدها و انتظارهای طولانی نیست و یکماهه هم می‌شود وام سیصد میلیون تومانی گرفت.
امکان بعدی ارائه محاسبه‌گر اختصاصی توسط بانک و در سایت بانک ملی است که متقاضی می‌تواند جزئیات دریافت وام را با توجه به نیاز و شرایطش بررسی کنند و همان‌طور که ذکر شد، امتیاز مهم این طرح، کارمزد 4درصد این وام و امکان انتخاب نحوه بازپرداخت توسط خود مشتری از 6 تا 60 ماه است.
امتیازاتی که سبب شده بانک ملی ایران نام «طرح مهربانی» را بر روی تسهیلات خود بگذارد.
سخن پایانی
این گمانه‌زنی‌ها در حالی است که عده‌ای معتقدند انجام برخی اقدامات توسط بانک‌ها سلیقه‌ای بوده و در چهارچوب‌های تصمیمات بانک مرکزی نیست و به شرایط مالی خود شعبه مربوط است.
برخی بانک‌ها سپرده را همراه وام ارائه می‌کنند، برخی دیگر به بهانه‌های متعدد آن را مدت بیشتری نگه می‌دارند و برخی شعب اصلاً طرح موردنظر را گردن نمی‌گیرند و آب پاکی را روی دست متقاضی ریخته، می‌گویند از عهده شعبه ما برنمی‌آید.
برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند: آنچه جذابیت این وام را از بین می‌برد، سپرده‌گذاری آن است؛ زیرا چنانچه شخصی بتواند با سپرده‌گذاری حدود 500 میلیون و به مدت یک سال وام 300 میلیونی را با کمترین اقساط دریافت کند با حذف سود سپرده‌گذاری اولیه، مبلغی حدود 600 میلیون را به بانک برمی‌گرداند. کسی که این مبلغ را سپرده‌گذاری یکساله با سود صفر درصد می‌کند، شاهد کاهش ارزش 40 درصدی پول خود به دلیل تورم است. از طرفی اگر کسی این مبلغ اولیه را داشته باشد، آن را سپرده‌گذاری نخواهد کرد. همچنین کسی که کارمند است نمی‌تواند از پس اقساط سنگین این وام بربیاید.
منبع: کیهان