خاصیت قابض میوه زغال اخته بهعنوان یک درمان خوب برای ناراحتی روده و تب عمل میکند و در عین حال در درمان وبا نیز استفاده میشود. از گلهای زغال اخته در درمان اسهال استفاده میشود. در صورت بروز بیماریها و مریضیهای مختلف مانند درد کمر و زانو، سرگیجه، وزوز گوش، اسپرماتوره، تکرر ادرار، لرز و تب ناشی از نقص کبد، تعریق مداوم به دلیل بیماری، تپش قلب، نبض پراکنده، نوراستنی، اختلالات قاعدگی و… میتوان زغال اخته مصرف کرد.
گلهای این گیاه کوچک (قطر ۵ تا ۱۰ میلیمتر) با چهار گلبرگ زرد رنگ هستند که در دستههای ۱۰ تا ۲۵تایی با هم در اواخر زمستان، بسیار قبل از ظاهر شدن برگها تولید میشوند. این گل ها منبع غذایی زنبورها هستند و در برابر حملات قارچی ناشی از عسل نیز مقاوم هستند. این میوه تک لپهای، به نظر میرسد دارای شکل مستطیلی قرمز به طول ۲ سانتیمتر و عرض ۱.۵ سانتیمتر است.
توتها وقتی در گیاه میرسند، شبیه به توتهای قهوه هستند و در اواسط تا اواخر تابستان میرسند. میوه خوراکی است اما میوه نارس آن سوزاننده است. میوه فقط پس از افتادن از درخت به طور کامل میرسد. هنگامی که میرسد، میوه قرمز یاقوتی تیره یا زرد روشن است. طعمی اسیدی دارد که بهتر است از آن به عنوان ترکیبی از کرن بری و آلبالو یاد شود.
خواص زغال اخته فقط به خواص خوراکی آن محدود نمیشود. زغال اخته مجموعهای از خواص پزشکی و مواد مغذی است. این میوه قابض است که در صورت خونریزی زیاد، باعث انقباض ماهیچهها یا بافتهای بدن میشود و همچنین دارای خاصیت تب بری است که به کاهش تاثیر تب کمک میکند و دمای بدن را به حد نرمال میرساند. پوست و میوه نیز مغذی هستند و به بازگرداندن مواد مغذی از دست رفته بدن کمک میکنند.
خاصیت قابض میوه بهعنوان یک درمان خوب برای ناراحتی روده و تب عمل میکند و در عین حال در درمان وبا نیز استفاده میشود. از گلهای زغال اخته در درمان اسهال استفاده میشود. در صورت بروز بیماریها و مریضیهای مختلف مانند درد کمر و زانو، سرگیجه، وزوز گوش، اسپرماتوره، تکرر ادرار، لرز و تب ناشی از نقص کبد، تعریق مداوم به دلیل بیماری، تپش قلب، نبض پراکنده، نوراستنی، اختلالات قاعدگی و… میتوان زغال اخته مصرف کرد
گلهای زغالاخته، زرد رنگ و خوشهای میباشد و شهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد. برگهای سبز پررنگ، براق و نوکتیزی دارد.
میوه آن به شکل بیضی و حدوداً به اندازه آلبالوی درشت است و طعم ترش و شیرینی دارد. رنگ میوه آن قرمز بسیار خوش رنگ است..
درختچه زغالاخته حدود 300 سال عمر میکند و در حدود 25 سالگی تا 8 متر میرسد. این درخت بهطور کلی ارتفاعی حدود 8-4 متر دارد. چوب آن بسیار محکم است و در صنعت نیز کاربرد دارد.
زغالاخته در منطقه وسیعی از اروپا، آسیا به خصوص ایران، ارمنستان و قفقاز میروید. محل رویش این گیاه در ایران، در جنگلهای ارسباران، کوههای البرز، منطقه الموت، کوئین قزوین و در جنگلهای بین مازندران و گیلان است.
منطقه قزوین و رودبار بهویژه در حاشیه البرز، بیشترین تولیدکننده و صادر کنندگان زغالاخته کشور محسوب میشوند.
میوه نرسیده آن به علت داشتن اسید زیاد، بسیار ترش است، ولی میوه رسیده آن به رنگ قرمز تیره و خوشمزه و شیرین است.
این میوه در تابستان، عرضه و معمولاً بهصورت تازه مصرف میشود، ولی بهصورت خشک، مربا، کنسرو، ترشی، آبمیوه، سس، نکتار، ژله، مارمالاد، سرکه، لواشک و قرصهای آنتیاکسیدان نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
این میوه حاوی مقادیر زیادی آهن، کلسیم، اسیدفولیک، ویتامینهای E, B1, B2, C و فلاوونوئیدها است. زغالاخته حاوی بیش از 10 درصد تانن، قند، پکتین، اسیدهای آلی و رنگدانه است. این میوه خوشمزه کمکالری است و باعث اضافه وزن نمیشود.
همچنین این میوه منبع خوبی برای فیبر است. آنتوسیانین موجود در زغالاخته رنگدانهای از گروه فلاوونوئیدها میباشد که عامل رنگ قرمز در گوجهفرنگی و دیگر میوهها است. میوههای خانواده گیلاس (cherry) و زغالاخته (cornelian cherry) حاوی مقادیر بالای آنتوسیانین هستند.
حدود 17 ترکیب آنتیاکسیدان از خانواده گیلاس استخراج شده است که ویتامینهایC و E و ملاتونین نیز جزء آنها هستند (آنتیاکسیدانها مقاومت بدن در برابر بیماریهای غیر واگیر را بالا میبرند و به پیشگیری از صدمه به سلولها و بافتهای بدن و در نهایت پیشگیری ازبیماریهایی چون بیماری قلبی، سرطان، دیابت، تصلب شرایین، آبمروارید، آرتروز و آرتریت کمک بسزایی میکنند).
انواع سرطان
مواد مغذی موجود در زغالاخته از رشد سرطانهای ریه، کولون (قسمتی از روده بزرگ) و تکثیر سلولهای سرطان خون بدون تاثیر بر سلولهای سالم جلوگیری میکنند. خصوصیات منحصر به فرد زغالاخته قابلیت بالایی در جلوگیری از انتقال سرطان در بدن دارد. برای جلوگیری از سرطان باید از زغالاخته بهطور کامل بهرهمند شد، نه فقط از عصاره آن. همچنین ترکیبات موجود در آن برای جلوگیری از سرطان پروستات، پوست و شش نیز موثر میباشد.