فرهنگ صرفهجویی قبلا و در نسل پدران ما بیشتر رواج داشت و به عنوان یک ارزش محسوب میشد چراکه هم عقبه اعتقادی داشت هم اجتماعی. امروزه اما مصرفگرایی جای صرفهجویی را گرفته و عموما صرفهجویی را با خساست اشتباه میگیرند. همین مساله باعث آسیب به شرایط اقتصادی خانوار خواهد شد.
برای صرفهجویی، بودجهبندی کنید، باقیماندهها را پسانداز کنید، در خرید وسواسی عمل کنید و به سراغ خرید عمده بروید.
بودجهبندی مهارتی است برای صرفهجویی در زندگی تا بی مورد و بی برنامه هزینه نکنید و آن بخش را برای امور بسیار مهم و ارزشمند هزینه کنید.
مهمترین اصل در صرفهجویی این است که باید در تصمیماتتان بیرحم عمل کنید. اگر تا کنون عادت داشتهاید به همراه خانواده ۸ بار در ماه به رستوران بروید اما در روزهای منتهی به آخر ماه به کسری خوردهاید، از این تعداد حتیالامکان تا ۵۰ درصد از آن را کاهش دهید تا بتوانید میزان موجودی و درآمد خانوار را تا سر برج مدیریت کنید.
بسیاری از خانوادهها هنوز دقیقا نمیدانند هزینههای جاری خانوار در ماه چقدر است. همین موضوع باعث سردرگمی و کم آوردن در میانه ماه میشود. ازاینرو باید روی کاغذ هزینههای جاری خورد و خوراک و وسایل مورد نیاز مصرفی ماهانه را یادداشت کنید و یک میانگین برای هزینهها در نظر بگیرید که البته میباید حتما با توجه به میزان درآمد ماهیانه خانواده تنظیم و طراحی شود و با واقعیت سطح مادی زندگی همخوانی داشته باشد.
برای نمونه اگر درآمد ماهیانه خانوار ۲۰ میلیون تومان است، بر اساس همین میزان برنامه ریزی کرده و مخارج را یادداشت کنید به گونهای که مقداری هرچند اندک از آن باقی بماند. آن باقیمانده را پسانداز کنید برای به قول معروف روز مبادا یا موارد غیرقابل پیشبینی.
از این بابت باید مقداری از بودجه را کنار بگذارید که انسان ذاتا تمایل به خرج کردن دارد و اگر بخواهید آن بخش را در نظر نگیرید، حتی اگر ماهیانه ۱۰۰ میلیون تومان هم بودجه داشته باشید آن را تماما در طول ماه خرج کنید. ازاینرو در هر سطحی از درآمد که هستید مقداری از آن را بگذارید به عنوان پسانداز.
البته امروزه با توجه به سطح پایین درآمدها و عدم همخوانی با مخارج، پس انداز به امری بسیار دشوار تبدیل شده به شکلی که نمیتوان حتی برای نگهداشتن اندکی از آن، از مهمترین ضروریات زندگی چشم پوشی کرد. اما اگر این برنامهریزی به تدریج ادامه پیدا کند و مقداری هم صبوری در کار باشد، میتوان به نتیجه مطلوبتری رسید چراکه در نهایت همان مبلغ باقیمانده نیز در بهترین شرایط و برای بهترین مقاصد ضروری خانواده هزینه خواهد شد.
یکی از راههای صرفهجویی داشتن برنامه غذایی هفتگی یا ماهانه است که هم از نظر تغذیهای میتواند مطلوب باشد و برنامهای مغذی در آن پیشبینی کرد هم اینکه باعث میشود بسیاری از روزها غذای متنوع به ذهنمان نرسد و سراغ تهیه غذا ار بیرون و تحمیل هزینههای اضافی بشویم. غذای بیرون حتی اگر سالم هم باشد باز هم از نظر اقتصادی به صرفه نخواهد بود. برای نمونه شما یک سوم یک مرغ کامل را در خانه برای یک وعده چهار نفره آماده میکنید. مثلا قیمت یک مرغ ۲۰۰ هزار تومان میشود و حدود ۷۰ هزار تومان هزینه شما برای استفاده از یک سوم مرغ خواهد بود. اما اگر همان میزان مرغ را بخواهید به صورت آماده از بیرون تهیه کنید حدود چهار برابر قیمتش را باید پرداخت کنید.
در ادامه همین بحث برنامه ریزی وعدههای غذایی، نکته مهم و قابل توجه، میزان طبخ و تهیه غذا در منزل است که در بسیاری از موارد خانوارها غذایی بیشتر نسبت به جمعیت خانواده تهیه میکنند. این مساله باعث ایجاد هزینه اضافی میشود و مشکل این است که در اغلب موارد غذای اضافی نهایتا در یخچال نگهداری میشود که بعدا میل شود. این کار باعث میشود آن ماده غذایی ارزش اولیه خود را ازدست بدهد که این بخش خوش بینانه ماجراست اما متاسفانه در اغلب موارد آن غذا بعد از چند روز در یخچال ماندن، راهی سطل زباله میشود. ازاینرو با اصلاح این بخش، سهم قابل توجهی از هزینههای خانوار که بخش عمده آن را همین تغذیه شامل میشود، صرفهجویی خواهد شد.
بخش دیگر صرفهجویی به فرهنگ خرید ما برمیگردد. اغلب ما اگر مثلا برای خرید یک پیراهن به یک فروشگاه بزرگ می رویم، از آن طرف به جای یک پیرهن، چند قلم دیگر نیز خریداری میکنیم که بیشتر مبنای احساسی داشته و نتوانستهایم جلوی خودمان را در آن موارد خرید بگیریم.
به یاد داشته باشیم که در خرید باید حتما وسواس داشته باشیم و مدام به خود یادآوری کنیم، تنها برای خرید آن مواردی که نیاز و ضرورتش بوده اقدام کنیم و تن به خریدهای آنی و بی برنامه نزنیم.
از دیگر نکات مهم صرفهجویی و کمک و به اقتصاد خانواده، خرید عمده است. به این معنی که اگر میخواهیم خرید ماهیانه مواد غذایی انجام دهیم، طبق فهرست و اولویتها، مثلا رب گوجه فرنگی اگر نیاز داریم به جای اینکه هر دو هفته یکی قوطی خریداری کنیم، خرید ماه را یکجا انجام دهیم چراکه این خرید عمده حتما با تخفیف همراه است و قیمت تمام شدهاش در مقایسه با خرید تکی، قابل ملاحظه خواهد بود. یا اینکه تمام اقلام را یکجا از فروشگاههای تخفیفدار خریداری کنیم که در نهایت میزان تخفیف آن به خودی خود به اندازی چند قلم کالا خواهد بود.