آیا این انتظار در عمل محقق میشود یا تحولات هفتههای آینده باز هم انتظارات تورمی را تشدید میکند؟ ارزش هر دلار آمریکا در برابر ریال ایران در ۳سال گذشته ۱۷۹درصد، در یک سال اخیر ۵۵درصد، در ۶ماه گذشته ۳۳درصد و در یکماه اخیر هم ۱۱درصد قد کشیده که بهمعنای افت محسوس ارزش ریال در برابر ارزهای جهانروای خارجی است؛ روندی که البته هم انتقادها را تشدید و هم نگرانیها را افزون کرد، تا اینکه سرانجام در هفتهای که گذشت، یک توافق بر سر عرضه ارز صورت گرفت؛ توافقی که اجرای آن از ابتدای هفته جاری استارت خورد و باعث شد روز دوشنبه قیمت هر دلار آمریکا برای دقایقی به ۷۸هزارو۹۸۰تومان هم برسد.
یک هفته پیش بود که بانک مرکزی با مدیران پتروشیمی به توافق رسید تا عرضه این هلدینگها به بازار ارز تجاری از هفته جاری شروع و اوراق ارزی هم در مرکز مبادله منتشر شود. هدف از این تصمیم بهگفته محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی، پیشبینیپذیرشدن نرخ ارز بود و قرار شد نرخ ارز بر مبنای عرضه و تقاضا و توافق تعیین شود تا بهاینترتیب تمام معاملات قانونی و نیازهای تجاری و خدماتی بازرگانان و مردم در این بازار تامین شود.
این مقام بانک مرکزی تصریح کرد: فعالیت سامانه ارز تجاری بهگونهای است که نهتنها نهاد سیاستگذار از تامین نیازهای ارزی کشور در نظامی کارا و مبتنی بر بازار اطمینان حاصل میکند، بلکه عرضهکنندگان نیز میتوانند با عرضه ارز صنعت خود نسبت به تامین مالی و نیازهای توسعهای خود اقدام کنند. علاوه بر این نرخی شکل خواهد گرفت که به نفع متقاضی و عرضهکننده است و رانت و انتفاعی متوجه دلالان و واسطهها نخواهد بود.
اما بانک مرکزی بهدنبال چیست؟ فرزین با بیان اینکه بهدنبال بهحداقلرساندن حجم معاملات ارزی در بازارهای غیررسمی هستیم، میافزاید: براساس برآوردها، بهواسطه راهاندازی سامانه ارز تجاری، نزدیک به ۷۰ یا ۸۰میلیارد دلار در این بازار معامله انجام خواهد شد و با توجه به حجم معاملات، این نرخ باید مبنای بازار ارز کشور باشد و به بازارها علامتدهی کند.
پتروشیمیها چقدر ارز تزریق میکنند؟
سؤال مهم این است که هلدینگهای پتروشیمی قرار است چه میزان ارز به بازار ارز تجاری ایران تزریق کنند؟
احمد مهدوی، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران با اشاره به آمار ماهانه فروش ارز پتروشیمیها در سامانه نیما عنوان کرد: در آبانماه سال گذشته ۸۳۲میلیون دلار ارز در سامانه نیما از سوی پتروشیمیها به فروش رسیدهاست؛ درحالیکه در آبانماه سالجاری این میزان ۹۴۶میلیون دلار بودهاست.
بهگفته وی، پتروشیمیها از آمادگی لازم برای فروش ارز خود در سامانه بازار ارز تجاری و حضور همهجانبه در این بازار برخوردارند. در این شرایط، با کمکردن شکاف نرخها، عدهای که خریدار هستند خارج میشوند؛ چراکه این افراد برای نیازهای واقعی خود احتیاجی به ارز ندارند و با خروج اینگونه افراد از بازار، نیازهای غیرواقعی از بازار خارج میشوند. براساس برآوردهای اولیه قرار است پتروشیمیها در هر ماه دستکم ۹۰۰میلیون دلار ارز به نرخ بازار ارز تجاری تزریق کنند.